O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

A.26- mashq.. «Kim birovga choh qazisa, unga o'zi yiqiladi»

maqoli asosida matn yarating

BSavollar orqali

1.Olmosh deb nimaga aytiladi?

2.Qaysi so’z turkumlari o’rnia qo’llaniladi?

3.Qanday gap bo’lagi vazifasida keladi?
III. YANGI MAVZU BAYONI

Darsni dastlab RAVISHNING MA'NO TURLARI bo’yica savollar berishdan boshlayman.

1. 
   Ravishlar ma'nosiga ko'ra qanday turlarga bo'Iinadi?
   
2. 
   Qanday qo'shimchalar ravish yasovchi qo'shimchalar hisobla­nadi?
   
3. 
   Tubdan, to'satdan, rostdan kabi ravishlarni tarkibiy qismlarga ajratish mumkinmi?
   
4. 
   Ravishlarning sifat va otlardan farqini ayting.
   

Savollarga javob olgandan so’ngdarsnung mustshkamlash qismiga o’taman

MUSTAHKAMLASH

A)mashqlar orqali

25- mashq. Quyida ravish so'zlar ma'no turlarining har biriga 5 tadan misol aralash holda berilgan. Ularni ma'no turlari bo'yicha jadvalga joylashtiring.

Zo'rg'a, kecha, uzoqda, sal, mardlarcha, boya, unda-bunda, g'oyat, olg'a, endi, tez, ozgina, yuqoridan, ertalab, ko'p, to'satdan, avval, to'g'riga, juda, do'stona.

26- mashq. Misollarni ko'chiring. Ravish so'zlarni topib, qaysi ma'no turiga oidligini va qanday vazifada kelganini ayting.

Holat ravishi	Miqdor-daraja ravishi	O'rin ravishi	Payt ravishi

27. 
    mashq. To'xtovsiz, do'stona, qishin-yozin, mardlarcha, inglizcha
    

yasama ravishlari ishtirokida gaplar tuzing. Ravishning qaysi ma'no turiga mansubligini, gapda qanday sintaktik vazi- fada kelayotganini ayting.

27. 
    mashq.1- topshiriq. Matnni o'qib, unda qanday g'oya ilgari su-
    

rilayotganini ayting. Hikoyadagi ibratdan qanday hikmat yuzaga kelgan?

IBRAT

O'RGIMCHAK BILAN IPAK QURTI

O'rgimchak ipak qurtini ko'rib, uning ustidan kuldi va:

• 
  Omonmisan, do'stim! Sen juda sekin, juda og'ir ish qilyapsan. Qara, men oz vaqtda kattakon bir to'rni bir zumda to'qib tash- layman, — dedi.
  

Ipak qurti o'rgimchakka dedi:

• 
  To'g'ri, sen haqsan. Ammo bir zumda qilingan bu uyingdan nochorroq uy bormi? Sening ingichka iplaring juda zaifdir. Men sekin ishlayman, ammo pishiq ish qilaman. Shu bois ipagimni hamma qadr- laydi. Ipagim oz bo'lsa ham, senikidan ustundir va qimmatdir.
  

(Sharq hikoyasi)

HIKMAT

Har bir yaxshi va puxta ish kelajakda katta rivojlanishlarga sabab bo'ladi. O'rgimchakning shoshib bajargan ishi sifatsiz. Ipak qurtining sekin bajargan ishi pishiq, puxta. Shu bois, u qimmatli. Odamlar ham xuddi o'rgimchak singari shoshma-shosharlik bilan emas, ipak qurti singari sekin, shoshmasdan, o'ylab, pishiq, puxta ish qilishi kerak.

Ey o'quvchi! Jamiyatga kerakli bo'lishni istasang, ishingni puxta qil. Shuni aniq bilginki, jamiyat sen kabi insonlarga muhtojdir. Insoniyat faqat sen kabilarning obdan o'ylab amalga oshiradigan pishiq, puxta ishlari tufayli yuksaladi. (Muhammad Kamol)

2- topshiriq. Matndagi ravish so'zlarni o'zi bog'lanib kelgan so'z bilan

birgalikda ko'chirib yozing. Gap bo'lagi sifatidagi vazifasini aniqlang.

.

B Savollar orqali

BAHOLASH MEZONI

Ishtirokiga qarab

Uyga vazifa

29-mashq. Sal, kccha, hamisha, ilgari ravishlari

qatnashgan gaplar tuzing. Tuzgan gaplaringizda ravishlar qaysi gap bo'lagi vazifasida kelayotganini belgilang

Ona tili

MAVZU MA'LUMOTNOMA MATNI VA IJODIY- TAVSIFIY MATN



MAQSAD: A) ta’limiy maqsad - O’quvchilarga mavzu haqida bilim berish

B) tarbiyaviy maqsad –o’quvchilarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash

C) rivojlantiruvchi maqsad – o’quvchilar ongiga chiroyli yozish odobini singdirish

DARS TURI: umumlashtiruvchi

USLUB: an’anavuy

JIHOZ:darslik

DARSNING BORISHI:

8. 
   Tashkiliy davr : A) salomlashish
   

. B) davomatni aniqlash

II. UY VAZIFASINI SO’RASH

29.