Oʻzbekiston va Turkiya qishloq xoʻjaligi iqtisodiyoti

Oʻzbekiston va Turkiya qishloq xoʻjaligi iqtisodiyoti

Reja:

• Oʻzbekistonning qishloq xoʻjaligi iqtisodiyoti
• Turkiya qishloq xoʻjaligi iqtisodiyotining oʻziga xos jihatlari
• Turkiya va O`zbekistonning iqtisodiy aloqalari

O’zbekiston qishloq xo`jaligi ichida mamlakatning yer-suv va mehnat resurslaridan hamda xalqning asrlar davomida to’plagan dehqonchilik madaniyatidan unumli foydalanish negizida paxtachilik yetakchi tarmoqqa aylandi.

Ayni paytda g`allachilik, sholikorlik, kanopchilik, lavlagikorlik, mevachilik, tokchilik, polizchilik, sabzavotchilik sohalari, chorvachilikning qoramolchilik, qo`ychilik, xususan qorako`lchilik, echkichilik, parrandachilik, yilqichilik, tuyachilik, asalarichilik, pillachilik sohalari ham asosiy tarmoqlarga kiradi.

• Respublika qishloq xo`jaligi mahsulotining 98,7%i iqtisodiyotning nodavlat sektorida ishlab chiqarilmoqda. Yalpi qishloq xo`jaligi mahsulotning 60, 3% i aholining shaxsiy yordamchi xo`jaligida, 35, 8%i qishloq xo`jaligi korxonalarida va 3, 9% i fermer xo`jaliklarida yaratilmoqda. Qishloq va suv xo`jaligi vazirligi tizimida 1043 jamoa xo`jaligi, 31090 dehqon fermer xo`jaligi, 444 shirkatlar uyushmasi, 270 chorvachilik aktsiyadorlik jamiyati, 87 ijrachilar uyushmasi, 288 davlat xo`jaligi, 155 xo`jaliklararo korxonalar, 764 xususiylashtirilgan fermalar, 751qurilish tashkilotlari ishlamoqda.

Respublikamiz bo`yicha fermerlarga biriktirilgan yer maydoni 665, 7 ming gektarga teng bo`lib, har bir fermerga o`rtacha 21, 4 ga. yer maydoni to`g`ri keladi.

.

• Turkiya qishloq xo‘jaligi hozirgi kunda o‘z aholisini qishloq xo‘jalik mahsulotlari bilan to‘liq ta’minlabgina qolmay, balki chet ellarga ko‘plab xar xil mahsulotlarni, shu jumladan don va don mahsulotlarini, sitrus va mevalarni va har xil qishloq xo‘jalik mahsulotlaridan ishlab chiqarilgan konservalarni ham eksport qilmoqda.

Turkiya yerlari

• Turkiya yerlari notekis va jami maydonning 80 %i tog‘li bo‘lib, tuproq va ekin ekish uchun uncha yaroqli bo‘lmagani uchun ekin ekiladigan yerlar va ayniqsa sug‘oriladigan yerlar nihoyatda qadrlanadi. Shuni hisobga olgan holda Turkiya hukumati 2 mln.ga yaqin yangi yerlarni kelajakda o‘zlashtirish vazifasini qo‘ygan. Buning uchun yangi suv havzalari, omborlari va boshqa suv inshootlari barpo etilmoqda. Bu borada bizning respublikamiz ancha oldinlab ketganligi ma’lum. Shunday ekan, biz o‘z tajribamiz va xizmatimizni turkiyalik do‘stlarimizga o‘rtoqlashish uchun taklif etsak, har ikkala mamlakat uchun ma’qul ish bo‘lar edi.

Hozirgi kunda mamlakat qishloq xo‘jalik mashinalari parki 750 mingga yaqin traktor, 12 ming kombayn, 263 ming kultivator, 350 ming separatorlar va shu kabi mashina texnikalarga egalar. Eng muhimi shundaki, bu texnikaning ko‘pgina qismini Turkiyaning o‘z korxonalarida ishlab chiqarilmoqda. Masalan, shu kunlarda Turkiya qishloq xo‘jalik mashinasozlik sanoati yiliga 30 mingga yaqin traktor va 30 mingdan ortiq pluglar yetkazib berish, tayyorlash quvvatiga ega.

Turkiya va O`zbekiston aloqalari

• 2021-yil 7-fevraldan boshlab Toshkentda Oʻzbekiston Respublikasi Qishloq xoʻjaligi vazirligi va Turkiya Respublikasi Qishloq va oʻrmon xoʻjaligi vazirligi rahbarligi ostida Qishloq xoʻjaligi Ijroiya qoʻmitasining III yigʻilishi oʻtkazildi.

Tomonlar qator yoʻnalishlar boʻyicha hamkorlikning hozirgi ahvoli va istiqbollari borasida fikr almashishadi, jumladan: – Oʻsimlikshunoslik; – Oʻsimliklar karantini va himoyasi; – Chorvachilik, parrandachilik, baliqchilik va akvakultura; – Qishloq xoʻjaligi tadqiqotlari; – Qishloq joylarni rivojlantirish; – Bogʻdorchilik va issiqxona xoʻjaligi; – Qishloq xoʻjaligi taʼlimi sohasidagi hamkorlik; – Qishloq xoʻjaligi ekinlari navlarini sinash; – Urugʻchilik; – Qishloq xoʻjaligi texnika va texnologiyalarini sertifikatlash va sinash; – Qishloq xoʻjaligida standartlashtirish; – Oʻrmon xoʻjaligi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Буниятов З.Н. Актуальные проблемы современной Турции М.2004 2. Salimov B.T., Yusupov M.S. Dehqon va fermer xo`jaliklari iqtisodi. – T.: TDIU, 2009. 3. Ahmedov A.A. Qishloq xo’jaligi mashinalari. – T.: 2006. 4. Ergashev R.X. Qishloq xo’jaligi iqtisodiyoti. – T.: 2011 5. www.stat.uz Dushamova Mohinur