«O’zbekiston temir yo’llari» datk

 
5.4. Yong’in xavfsizligi 
 
Umumiy tushunchalar.
Lokomotiv yoki motorvagon harakat tarkibida 
yong’in elektr moslamalari va apparatlariga yaxshi qaramaslik, olov bilan 
noto’g’ri foydalanishlardan kelib chiqadi. Yong’in kelib chiqish sabablari: 
ishga tushirish reostat haroratini oshib ketishi; 
tez yonadigan qismlarga 
charx (искра) va elektr tegishi;
izolyatsiyadagi qisqa tutashuvlar, elektr 
moslamalarini, himoya asboblarini nosozligi tok yuruvchi qismlarini 
yomon qotirilganligini; moylash, moylangan matolarni elektr pechida yoki 
ular yaqinda saqlaganligi va boshqalar. 
Teplovozlar gaz karterida toza bo’lmagan yoqilg’i yig’ilishi, 
kuchlanish zanjirlarida aniqlangan qisqa tutashuv yong’in bilan noto’g’ri 
foydalanishlarda kelib chiqadi. 
Kerakli buyumlar, paxta kog’ozli narsalar, mato va boshqa narsalarni 
yuqori kuchlanish kamerasi, akkumulyator batareya bankalari yonida yoki 
glushitel tagida saqlash man etiladi. Mashina xonasida dizel atrofida 
yoqilg’ining qo’yilgan holatda saqlash man etiladi. 
Lokomotiv brigada, lokomotiv yoki motorvagon harakatlanish tarkibini 
qabul qilish paytida, yong’in xavfsizligiga ahamiyat berishi kerak. 
2TE10M va UzTE16M teplovozlarida yong’inga qarshi signalizatsiya 
moslamasini tekshirish kerak, TEP70 teplovozini qabul qilishida esa 
rezervuardan yong’inni o’chiruvchi tarkib bosimini tekshirish kerak. 
Dizel ishlash paytida, glushiteldan yong’in gaz chiqarishlarda moy va 
yoqilg’ini tutashmalarini 
oqishi,
dizel xonalaridagi elektr mashina va 
apparatlarda uchqun va tutunlar chiqmayotganligiga amin bo’lishi kerak.
Agar teplovozlar va dizel poyezdlar gazli yoki havo-ko’pikli o’t 
o’chirishga ega bo’lsa, u holda uglekislotali o’t o’chiruvchi OU-5 50% ga 
kamayadi. 
O’t o’chiruvchilar har doim tekshiriladi va nazorat qilinadi. 
Uglekislotali OU-5 va OU-8 ballonlari har 5 yilda gidravlik tekshiriladi. 
Ko’pikli o’t o’chiruvchi OP-5, OP-3 ballonlari 3 yilda 1 marta tekshiriladi 
va bir yilda bir marta ishlovchi va kislotali zaryadlar aralashmasi sifati 
tekshiriladi. 
Hamma tekshirishlar, simvollar, to’ldirilgan ballonni pasportiga (birka) 
yoziladi. O’t o’chiruvchi plombaga ega bo’lishi kerak. 

---

108 
Lokomotiv brigadasi yong’in invertari holatini tekshirish va qanday 
qilib ishlatishni bilishi kerak. O’t o’chiruvchi plombasi yo’q bo’lganida, 
tushib qolganda, sinov va tekshirishi muddatini tugab qolishi, ventil, 
ruchka va boshqa nosozliklar bo’lgan holatda almashtiriladi.