«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati

27 – rasm.
bu yerda - yuklamali rejim tok amplitudasi(QT boshlangunga qadar);
I_am – o’tkinchi tokning nodavriy tashkil etuvchisi, nodavriy tashkil etuvchini xohlangan vaqtdagi qiymatini quyidagi formula orqali hisoblab topish mumkin: , bu yerda so’nishning vaqt doimiysi, .
i_y – QT zarba toki, qisqa tutashuv boshlangandan 0,01 sek vaqt o’tgandagi qiymatga mos keladi. Zarba toki i_y quyidagicha aniqlanadi:
,
bu yerda - belgilangan qisqa tutashuv toki, - zarb koeffitsiyenti
_k – belgilangan QT tokining amplituda qiymati.
Barcha shartlar qanoatlantirilganda Ку=2, real holatda esa Ку<2.
Tadqiq qilinayotgan virtual model strukturasi 28– rasmda ko’rsatilgan.



28 – rasm.

Model parametrlarini hisoblash uchun quyidagi shartlar kiritilgan:

• 
  Energetik tizim liniya kuchlanishi 230 kV, manbadan rayon nimstansiya transformatorigacha bo’lgan EUL uzunligi – 200 km. liniya AC-240 turidagi sim asosida qurilgan.
  
• 
  Rayon nimstansiyasida ТРДН-40000/220 turidagi transformator o’rnatilgan.
  
• 
  Sanoat rayonining uch fazali quvvat yuklamasi transformator quvvatiga teng, yuklama resistor ko’rinishida modellashtirilgan, chunki QT chog’ida uning parametrlari o’tkinchi jarayonga ta’sir ko’rsatadi.
  
• 
  EUL va transformator ketma-ket ulangan aktiv va induktiv qarshiliklar sxemasi bilan modellashtiriladi.
  

Yuqorida keltirilgan shartlar va ma’lumotnomadan foydalanib model parametrlarini hisoblaymiz:
EULning aktiv qarshiligi
0.12*200=24 (Om)
Bu yerda Ro- EULning solishtirma aktiv qarshiligi, l- EUL uzunligi, km.
EULning induktiv qarshiligi va induktivligi
0.431*200=86 (Om) (Gn)
Bu yerda Xo – EULning solishtirma induktiv qarshiligi.
ТРДН-40000/220 transformatori almashinish sxemasi parametrlarini ma’lumotnomadan olamiz: Х_т=158,7 Оm, R_т=5,6 Оm va transformator induktivligini hisoblaymiz
(Gn)
Yuklama modelining aktiv qarshiligini aniqlaymiz

Bu yerda U_N, I_N - transformatorning nominal kuchlanishi va toki (ma’lumotnomadan olamiz)
Ishni bajarish tartibi

1. 
   Elektron sxemalar simulyatsiyalanish dasturi EWB 5.12 ishchi stolidagi quyida ko’rsatilgan belgini bosish orqali yuklanadi.
   
2. 
   Tadqiq qilinayotgan sxema yuklanadi, buning uchun bosib, undan so’ng ochilgan oynada “Пер.проц. ewb” sxema fayli tanlanadi va uni ochamiz. Tadqiq qilinayotgan model bir fazasining sxemasi 29– rasmda ko’rsatilgan.
   

29 – rasm.

3. 
   Tarmoqning belgilangan ish rejimi 2 holatda hisoblansin – nominal yuklama(o’chirgich Space ochiq holatda) va qisqa tutashuv (ochirgich Space ulangan). O’chirgichni boshqarish «Пробел» (Space) tugmasini bosish orqali boshqariladi. Virtual asboblar ko’rsatgichlari 14 – jadvalga kiritiladi.
   

14 – jadval.