«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti



Download 13,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/97
Sana13.09.2021
Hajmi13,86 Mb.
#173289
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   97
Bog'liq
arxitektura va qurilish konstruktsiyalari.

 
Nazorat savollari: 
 
1. 
Oldindan zo‟riqqan konstruksiyalarda qaysi sinfli armatura va beton ishlatiladi? 
2. 
Oldindan  zo‟riqqan  elementlar  oxirgi  uchastkalarining  kuchayishi  qanday 
taminlanadi? 
3. 
Armatura bilan betonning birikuvi nimani hisobida taminlanadi? 
4. 
Oldindan zo‟riqqan elementlarda anker moslamalarning qanday xillari ishlatiladi? 
5. 
Oldindan zo‟riqqan egiluvchan elementlarda armatura qanday joylashtiriladi? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


211 
 
22 -  MA’RUZA 
EGILADIGAN ELEMENTLAR. PLITA VA TO‘SINNING LOYIHALASH 
ASOSLARI. KUCHLANISH DEFORMATSIYA HOLATI. 
Reja: 
1.  Temirbeton konstruksiyalarni hisoblashning asosiy qoidalari. 
2.  Egiluvchi temirbeton elementlar. 
3.  Kuchlanish deformatsiyalanish holatining 3 ta bosqichi. 
 
Temirbetonning  egilishdagi  kuchlanish  holati  bosqichlari.  Temirbeton  to‟sin 
egilganda, uning kesimlaridagi eguvchi momentning qiymatiga qarab navbati bilan kuchlanish– 
deformatsiyalanish holatining uch bosqichi ro‟y beradi.  
I  bosqichda  yuk  kam  bo‟ladi,  beton  va  armaturadagi  kuchlanish  ham  shunga  yarasha 
bo‟lib,  beton  asosan  elastik  chegarada  deformatsiyalanadi.  Kuchlanishlar  epyurasi  siqilish  va 
cho‟zilish zonalarida deyarli to‟g‟ri  chiziqli bo‟ladi (9.1–rasm). Yukning ortishi bilan beton va 
armaturadagi  kuchlanish ortadi, betondagi  elastiklik va noelastiklik deformatsiyalar rivojlanadi, 
kuchlanishlar epyurasi biroz egrilashadi, to‟sinning neytral o‟qi siqilish zonasi tomon siljiydi. Bu 
bosqich  I  deb  belgilanadi.  Mazkur  bosqichda  betonning  cho‟zilish  zonasi  ham  darzdan  holi 
bo‟ladi,  zo‟riqishlar  butun  kesim  bo‟yicha  qabul  qilinadi.  Kuchlanishlarni  aniqlashda  elastik 
qarshiliklar  formulasidan  foydalanish  mumkin.  Bosqichning  oxirida  to‟sinning  cho‟zilgan  tola 
qatlamida  kuchlanish  betonning  cho‟zilishidagi  mustahkamlik  chegarasi  R
bt
  ga  tenglashadi. 
Temirbeton elementlarining yorilishga bardoshliligi shu bosqich bo‟yicha hisoblanadi. 
II  bosqichda  betonning  cho‟zilish  zonasida  yoriqlar  paydo  bo‟ladi.  Yorilgan  kesimda 
betondagi  kuchlanish  nolga  teng  deb  olinadi.  Yoriq  bilan  neytral  o‟q  orasidagi  kichkina 
cho‟zilish  zonasi  hisobga  olinmaydi.  Siqilish  zonasida  betondagi  kuchlanish  siqilishdagi 
mustahkamlik  chegarasidan  kam  bo‟lib,  cho‟ziluvchi  armaturadagi  kuchlanish  avval 

s
  ga, 
bosqich  oxirida  esa  R
s
  ga  tenglashadi.  Bu  bosqich  konstruksiyalarni  chegaraviy  holatlarini 
ikkinchi guruhi bo‟yicha hisoblashda asosiy bosqich sanaladi. 
III bosqich elementning sinishi (buzilishi) oldidagi bosqichdir. Bunda betonning siqilish 
zonasidagi kuchlanishlar epyurasi plastik deformatsiyalar evaziga egrilashadi. Betonning siqilish 
zonasidagi  kuchlanish  R
s
  yoki 

s
  ga  tenglashadi,  cho‟zilish  zonasidagi  yoriqlar  kattalashadi, 
to‟sin bikirligi kamayadi, solqillik tez o‟sib borib, to‟sin sinadi.
2
 
III  bosqichda  to‟sinning  sinishi  cho‟ziluvchi  armaturaning  soni  va  mexanik  xossalariga 
bog‟liq. Agar to‟sin o‟z me‟yorida armaturalangan bo‟lsa, sinish cho‟zilgan armatura tomonidan 
                                                 
2
 Hassoun M. Nadim. Scructural concrete: theory and design/ M. Nadim Hassoun, South Dakota State University, 
Athem al-Manasser, San-Jose State University. – Sixth Edition, 2012. (555-560 betlar)
 


212 
 
boshlanadi.  Bunday  yemirilish  birinchi  sxema  bo‟yicha  yemirilish  deyiladi.  Armaturadagi 
kuchlanish  oqish  chegarasiga  yetganda,  armaturaning  plastik  deformatsiyasi  va  to‟sinning 
solqiligi tez o‟sib boradi, buning oqibatida betoning siqilish zonasida kuchlanish mustahkamlik 
chegarasiga yetadi va beton yemiriladi. Shunday qilib, temirbeton elementi sinishdan ilgari, unda 
«plastik  sharnir»  hosil  bo‟ladi,  bu  kesimda  beton  va  armaturadagi  kuchlanish  chegaraviy 
qiymatga  erishadi.  Bunga  asoslanib  (A.F.Loleyt  taklifiga  ko‟ra),  yuk  ko‟tarish  qobiliyati 
bo‟yicha  hisoblash  formulalarini,  statikaning  muvozanat  shartlaridan  foydalanib  chiqarsa 
bo‟ladi. 
Egiluvchi  elementlarda  cho‟ziluvchi  armaturaning  miqdori  me‟yoridan  ko‟p  bo‟lsa, 
yemirilish betonning siqilish zonasida boshlanadi,  bunda cho‟ziluvchi  armaturadagi  kuchlanish 
chegaraviy  qiymatga  yetib  bormasligi  mumkin.  Bunday  yemirilish  ikkinchi  sxema  bo‟yicha 
yemirilish  deyiladi  (9.1–  rasm).  Buzuvchi  kuchlanishlar  hamda  chegaraviy  holatlar  usulining 
zamirida III bosqich yotadi. Ushbu bosqich konstruksiya elementlarni chegaraviy holatlarining I 
guruhi bo‟yicha hisoblashda asosiy bosqich sanaladi. 

Download 13,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   97




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish