«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti



Download 13,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/102
Sana03.01.2022
Hajmi13,86 Mb.
#317292
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   102
Bog'liq
arxitektura va qurilish konstruktsiyalari

 
 
 
 
 
 
(2) 
bunda –

i
 – ishonchlilik koeffisienti. 
Cho‟ziladigan  elementlarni  mustahkamligidan  tashqari,  ularni  montaj  qilish  va  toshish 
vaqtida shikastlanishini oldini olish hamda ekspluatasiya vaqtida elementlarning o‟z og‟irligidan 
osilib  turishini  kamaytirish  va  dinamik  yuklar  tasirida  sterjenlarning  vibrasiyasini  oldini  olish 
uchun ularning yetarli bikirligini taminlash lozim bo‟ladi. 
Shu  maqsadda  cho‟ziladigan  elementlarning  egiluvchanligi  tekshiriladi  hamda  u 
maksimal ruxsat etilgan [

] qiymatidan oshib ketmasligi lozim. 

 = l
ef
/ i 

,   
 
 
 
(3) 
 bunda l
ef
 – elementning hisobiy uzunligi; i – kesim inersiya radiusi. 
Markaziy siqiladigan elementlar 
Markaziy  siqiladigan  elementlar  fermalarning  konstruksiyalarida  qoplamalar,  yopmalar, 
sanoat  va  fuqaro  binolarining  uskuna  osti  ish  maydonchalarini  ko‟tarib  turadigan  ustunlari 
sifatida  ko‟llanadi.  Ustunlar  butun  kesimli  va  ikki  tomoni  ochiq,  yani  o‟zaro  tarhkalar  bilan 
biriktirilgan ayrim tarmoqlibo‟ladi. Ustunning yuqorigi qismiga kallak qilinadi. U to‟sinlar yoki 
fermalar  tiralishi  uchun  xizmat  qiladi.  Ustun  tayanchlari  poydevorga  baza  yordamida 
biriktiriladi. Bazaning konstruksiyasi ustunlarning turiga bog‟liq bo‟ladi.  
Prokatlangan  oddiy  yoki  keng  tokchali  qo‟shtavrdan  qilingan  ustun  konstruksiyasi  eng 
oddiy  ustun  hisoblanadi.  Kerakli  profildagi  qo‟shtavr  bo‟lmaganda  payvandlangan  qo‟shtavr 
ishlatiladi. Kesimining eni 1000 mm dan ortiq bo‟lgan baland ustunlar uchun ikki tomoni ochiq 
ustunlar ishlatiladi. Ustunlar mustahkamlik va ustivorlikka hisoblanadi. 
Markaziy  siqilgan  elementlarning  kuchsizlangan  kesimiga  to‟g‟ri  keladigan 
mustahkamligi quyidagi formula bo‟yicha tekshiriladi: 

 = N/A

 R
y

c

 
 
 
 
(4) 
 
                                                 
4
 
William T. Segui. “Steel design” Fifth edition, The University of Memphis 2013 (117-126 betlar).
 


261 
 
Bu yerda N – hisoblash yo‟li bilan belgilanadigan ko‟ndalang kuch; A  – ko‟ndalang kesimning 
teshiklari  ochilishi  natijasida  kuchsizlanganligi  hisobga  olingan  holdagi  yuzasi;  R

– po‟latning 
hisoblash yo‟li bilan belgilanadigan qarshiligi, 

 – bo‟ylama egilish koeffisienti, 


– ish sharoiti 
koeffisienti. 
Siqiladigan  elementlarning  ko‟taruvchanlik  xususiyati  undagi  kuchlanish  kritik 
qiymatgayetishi  natijasida  oxirigayetadi.  Markaziy  siqilgan  elementni  mustahkamligini 
tekshirish kesim bo‟yicha teng tarqalgan kuchlanishni ekssentrisitetni etiborga olib hisoblangan 
kritik kuchlanish bilan solishtirishga keltiriladi: 

= N/A<

cr
. Bo‟ylama egilish koeffisientining 

 
mazmuni  shundan  iboratki,  u  hisobiy  qarshilikni  sterjenni  doimiy  turg‟unligini  taminlaydigan 
kritik kuchlanish qiymatigacha kamaytirali. 

cr
 = 

R
y

 
 
 
 
 
(5) 
Markaziy  siqilgan  elementlar  ishi  ularning  uchlarini  mahkamlash  tavsifiga  va  yukning 
qo‟yilish usuliga juda ham bog‟liq bo‟ladi. 
Amalda  hisoblashlarni  qisqartirish  maqsadida  element  uchlarini  mahkamlash  tavsifining 
va yuklarning qo‟yilish usulini hisobga oluvchi tuzatuvchi koeffisient 

 (keltirilgan uzunlikni 
l
ef 
elementning  geometrik  –  haqiqiy  uzunligiga 
l

nisbati)  ni  kiritish  orqali  amalga  oshirish  qabul 
qilingan. 

  koeffisient  orqali  siqilgan  elementni  keltirilgan  uzunligi 
l
ef 
yoki  elementning 
geometrik (haqiqiy) uzunligi 
l

aniqlanadi: 
l
ef
 =

l
c
 , 
 

Download 13,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish