«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti

Qurilish  konstruksiyalarida  po’lat  metallurgiya  zavodlaridan 
olinadigan  va  har  xil  ko’ndalang  kesimga  ega  bo’lgan  prokatka  qilingan  buyumlar 
ko’rinishida qo’llaniladi. 
Asosan 
listli  po‟lat
  ko‟p  tarqalgan.  U  ko‟pincha  inshoot  massasini  40...60  %  ni  tashkil 
etadi.  Bazi  konstruksiyalar  (ko‟shma  to‟sinlar,  listli  qobig‟lar  va  b.)  butunicha  listli  po‟latdan 
tayyorlanadi. Amalda listlarning bunchalik keng qo‟llanishi payvandlash yo‟li bilan bizga kerakli 
har  qanday  o‟lchamli,  quvvatli  va  kesim  konfigurasiyali  profillarni  yaratish  imkoni 
cheksizligidadir. 
Listli  po‟latlar  quyidagicha  sinflanadi:  yupqalistli  po‟lat,  sovuq  va  issiq  usullarda 
prokatka  qilinadigan  po‟lat;  qalinlistli  issiq  holatda  prokatka  qilinadigan  po‟lat;  to‟rtta  valik 
orasida prokatka qilingani tufayli chetlari tekis bo‟ladigan kengtilimli universal po‟lat va tilimli 
po‟lat. 

---

257 
 
Burchakli profillar o‟q bo‟ylab tasir qiladigan yuk ko‟taruvchi elementlarni tashkil qilish 
uchun  va  bog‟lovchi  elementlar  hamda  har  xil  konstruktiv  detallar  sifatida  keng  qo‟llaniladi. 
Tokchasining qalinligi kichikroq burchaklar ancha tejamlidir. 
Burchaklar ikki turli bo‟ladi: tengtokchali va tengsiztokchali. 
Qurilish konstruksiyalarida ishlatiladigan qo‟shtavrlar ikki turda prokatka qilinadi: oddiy 
va kengtokchali.