«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti

 
Nazorat savollari 
 
1. Transport inshootlariga misol keltiring. 
2. Yo`lovchi platforma turlarini bilasizmi? 
3. Pastda joylashgan platformalar necha xil  ko`rinishda tashkil etiladi? 
4. Yuqori va past sathda joylashgan platformalar haqida ma`lumot bering. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

183 
 
18- MA’RUZA 
TEZ YURAR POEZDLAR HARAKATINI INOBATGA OLGAN HOLDA TEMIR YO‘L 
STANSIYALARI VA TUGUNLARIDAGI BINO VA INSHOOTLARNI 
JOYLASHTIRISH. 
Reja:  
1.
 
Platformalar 
 
Barcha  temir  yo`l    stansiyalari  va  temir  yo`l  yo`nalishi  bo`yicha  ko`zda  tutilgan  oraliq 
punktlarida 
yo`lovchilar platformalari
 tashkil etiladi.  
Platformalar  asosiy  va oraliqdagi  turlariga bo`linadi.  Agar platforma bevosita vokzal  yonida 
joylashsa 
asosiy
, temir yo`llar oralig`ida  joylashsa  
oraliqdagi
 platforma hisoblanadi (4-rasm). 
 
 
4-rasm. Yo`lovchi platformalari 
 
5-rasm.  Toshkent  stansiyasidagi  usti 
yopiq yo`lovchilar platformasi 
 
Odatda  asosiy  platformalarda  quyidagi  yordamchi  binolar:  yuk  bo`limi,  perrondagi  sanitar 
tugunlar, savdo-sotiq pavilonlari va do`konchalar tashkil etiladi.  
Platformalarni usti 
ochiq
 va 
yopiq
 turlari bo`lib, usti yopiq platformalar yo`lovchilarga xizmat 
ko`rsatish sifatini oshirish va qo`shimcha qulayliklar yaratish imkoniyatini beradi (5-rasm). 
Yuqori va pastda joylashgan  platformalar 6 va 7-rasmlarda keltirilgan. 
 

---

184 
 
 
6-rasm. 
Yuqori 
sathda 
joylashgan 
platforma 
 
7-rasm. Past sathda joylashgan platforma 
 
 
 
8-rasm. Past sathda joylashgan yo`lovchi platformalari 
a) “nol” sathda joylashgan; b) balandligi 1,5 m gacha bo`lgan ko`tarmada joylashgan; 
v)    balandligi  1,5  m  ortiq  bo`lgan  ko`tarmada  joylashgan;  1-  po`lat  to`siq  tayanchi;  2-  yon 
devor tayanchi; 3- yon devor plitalari; 4- mahalliy grunt bilan to`ldirish. 
Platforma  uzunligi    yo`lovchi  poyezdi  tarkibining  (costav)  uzunligiga  bog`liq  ravishda 
belgilanadi.  Platforma  kengligining  o`lchami  esa  yo`lovchilar  oqimining  intensivligi  va 
xarakteriga, platformadan chiqishlar soni va joylashuviga bog`liq bo`ladi.  
Pastda joylashgan platformalar ikki ko`rinishda tashkil etiladi (8-rasm): 
-
 
temirbeton  devor  to`siqli  (balandligi  1,5  m  gacha  bo`lgan  ko`tarmada  joylashtirilgan) 
platforma; 

---

185 
 
- yig`ma temirbeton ramali va oldindan zo`riqtirilgan plitalardan iborat (balandligi 1,5 m ortiq 
bo`lgan ko`tarmada joylashtirilgan) platforma. 
Yuqori  sathda  joylashtiriladigan  platformalar    balandligi  2  m  gacha  bo`lgan  chuqurlik  yoki 
ko`tarmalarda tashkil etiladi. Ushbu platformalar yig`ma temirbeton elementlardan iborat bo`lib, 
ikki konstruktiv yechimda: bir va ikki tayanchli (stoyka) qilib ishlanadi (9-rasm). 
 
 
9-rasm. Yuqori sathda joylashgan yo`lovchi platformalari 
a)  ikki  tayanchli  platforma;  b)  ikki  tayanchli  platformaning  bo`ylama  qirqimi;  v)  ikki 
tayanchli platformani  tashkil etuvchi elementlari; g) bir tayanchli platformaning tashkil etuvchi 
elementlari; d) bir tayanchli platforma. 
Ikki tayanchli platformalar alohida  yoki qoziqli poydevorlarga o`rnatilgan tayanchlardan, bir 
tayanchli  platformalar  esa  alohida  poydevorga  o`rnatilgan  “T”simon  tayanchlardan  iborat 
bo`ladi. 
Odatda, platformaning qoplamasi asfaltbeton materialidan ishlanadi.  
Platforma to`liqligicha yoritilishi uchun unda yoritish moslamalari o`rnatiladi.