O‘zbekiston tarixini davrlashtirish masalasi. Formatsion yondashuv, mintaqalarning

36-savol:
 1991 yil 29 dekabrda bo‘lib o‘tgan umumxalq Prezidentlik saylovlari  va O‘zbekiston 
mustaqilligi referendumi. (Muqobil nomzodlar, erkin saylovlar,  A. Karimov) 
1991-yil 29-dekabr, yakshanba kuni Ozbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi togrisidagi 
masala boyicha Ozbekiston Respublikasining referendumi otkazilsin. 
Referendumda ovoz berish byulleteniga masala quyidagi tarifda kiritilsin: «Ozbekiston 
Respublikasi Oliy Kengashi tomonidan elon qilingan Ozbekiston Respublikasining davlat 
mustaqilligini ma,qullaysizmi!» 

---

Referendumga katta tayyorgarlik korildi. Referendumni uyushqoqlik bilan otkazish maqsadida 
Markaziy saylov komissiyasi, 13 okrug, 7 ming uchastka saylov komissiyalari tuzildi. 1991-yil 29-
dekabr kuni bolib otgan referendumda 9 million 898 ming 707 kishi yoki saylov royxatiga 
kiritilganlarning 94,1% qatnashdi. Ularning 98,2% referendumda qoyilgan savolni maqullab ovoz 
berdi. Demak, Ozbekistonning Davlat mustaqilligi umumxalq tomonidan yakdillik bilan 
maqullandi. Shuni takidlash lozimki, referendum butun respublika hududida qonun asosida 
tashkiliy jihatdan uyushqoqlik, fuqarolarning yuksak siyosiy faolligi bilan otdi. Buni 
referendumda AQSh, Turkiya, Malayziya va boshqa mamlakatlardan kelgan mustaqil 
kuzatuvchilar ham tasdiqladilar. 
Islom Karimov Ozbekistonning birinchi Prezidenti: Ozbekiston mustaqillikka erishgandan keyin 
davlat boshqaruvining yangi, zamonaviy va samarali tizimi Prezidentlik respublika boshqaruvi 
shakli rivojlantirishga kirishildi. Respublikasi Oliy Kengashining 1991-yil 18 noyabndagi VIII 
sessiyasida umumxalq referendumini otkazish qarori bilan birga «Ozbekiston Respublikasi 
Prezidenti saylovi togrisida»gi Qonuni, shuningdek, «Ozbekiston Respublikasi Prezidenti 
saylovini tayinlash togrisida» qaror qabul qilindi va Ozbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi 
1991-yil 29-dekabr, yakshanba kuniga belgilandi. Saylovga jiddiy tayyorgarlik korilib, 13 ta okrug 
va qariyb 7 mingta uchastka saylov komissiyalari tuzildi. Oliy lavozimga ikki nomzod - 
Ozbekiston XDP va Ozbekiston kasaba uyushmalari Federasiyasi nomzodi I.A.Karimov va «Erk» 
Demokratik partiyasi vakili Saloy Madaminov (Muhammad Solih) nomzodi qoyildi. 
1991-yil 29-dekabrda bolib otgan saylovlar yakuniga kora 8 million 514 ming 136 ovoz yoki ovoz 
berishda qatnashganlarning 86 foizi Islom Karimov nomzodini, million 220 ming 474 saylovchi 
(12,3%) Saloy Madaminov nomzodini yoqlab ovoz berdi. 
1991-yil 30-dekabrda Markaziy saylov komissiyasi okrug komissiyalari majlis bayonlarini korib 
chiqib, Ozbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi togrisidagi qonunning 35-moddasiga asosan 
Islom Abduganiyevich Karimovni Ozbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga saylangan deb 
hisoblashga qaror qildi. Shunday qilib mamlakatimizda birinchi marta yashirin ovoz berish yoli 
bilan otkazilgan togridan togri umumiy va altemativ asosdagi saylovda I.A.Karimov 5 yil 
muddatga Ozbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi. 
Ozbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1992-yil 4-yanvarda bolgan navbatdan tashqari IX 
sessiyasida Prezident Islom Karimov qasamyod qildi. 
1995-yil 26-martda Ozbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qaroriga muvofiq Ozbekiston 
Respublikasi Prezidentining vakolat muddatini 1997-yildan 2000-yilgacha uzaytirish masalasi 
boyicha umumxalq referendumi bolib otdi. Unda 11 mln. 245 028 kishi yoki ovoz berish 
huquqiga ega bolgan fuqarolarning 99,3% ishtirok etdi.