O‘zbekiston tarixini davrlashtirish masalasi. Formatsion yondashuv, mintaqalarning

39-savol:
 O‘zbekistonning o‘ziga xos taraqqiyot yo‘lini tanlashi. (Geosiyosat, rivojlanish xususiyatlari, 
milliy manfaatlar) 
Islom davlatchiligida din davlat siyosati darajasiga kotariladi. Bunga bir qancha arab va islom 
davlatlarini misol qilib keltirish mumkin. 
Albatta O’zbekiston o’z milliy davlatchiligini rivojlantirib, dunyoviy davlat qurish yo’lidan 
borishda yuqorida aytilgan asosiy elementlarga e’tibor beribgina qolmay, o’z oldiga qo’ygan 
vazifalarni, iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy sohalarda belgilab olish imkoniyati mavjud bo’ladi. 
birinchi Prezidentimiz «O’zbek modeli» ni 1992-93 yillarda o’zining «O’zbekistonning o’z istiqlol 
va taraqqiyot yo’li», «O’zbekiston-bozor munosabatlariga o’tishning o’z yo’li» asarlarida ilmiy 
jihatdan asoslab berdi. Prezidentimiz har bir mamlakat oziga xos «otish davri»dan borib, 
islohotlarni amalga oshirishi mumkinligini aytgan edi. Bu modellar klassik (ananaviy) asosda 
kechishi mumkin. Bunda mulkni davlat tasarrufidan chiqarish bir necha yillar, hatto asrlarni oz 
ichiga olgan. Umuman «Ozbek modeli» bugungi kunda ozini tola oqlamoqda va bu model 
asosida iqtisodiyotda, siyosatda, manaviyatda katta muvaffaqiyatlarga erishilmoqda. 
O’zbekistonning mustaqil taraqqiyot yo’li bo’lgan «O’zbek modeli» mamlakatimizning ijtimoiy 
taraqqiyot dasturi bo’lib, bu dastur ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy islohotlarning g’oyaviy-nazariy 
negizini tashkil etadi. Mazkur islohotlar mustaqillik yillarida bir nechta bosqichlarni bosib otadi. 
Jumladan, islohotlarning dastlabki bosqichida eski mamuriy-buyruqbozlik tizimi tugatildi va 
milliy davlatchilikning siyosiy-huquqiy poydevori barpo etildi. Keyingi bosqichda ijtimoiy-
iqtisodiy islohotlarning huquqiy asosi yaratildi, iqtisodiyotning barqarorlashuviga erishildi. 
Islohotlarning navbatdagi bosqichida davlatimizning birinchi Prezidenti I.A.Karimovning 
«Ozbekiston XXI asrga intilmoqda» nomli dasturiy asarida belgilab berilgan olti ustuvor vazifalar 
amalga oshirila boshlandi. Bu vazifalar quyidagilardan iborat: 
1.Mamlakat siyosiy, iqtisodiy hayotini, davlat va jamiyat qurilishini yanada erkinlashtirish; 
2.Jamiyat manaviyatini yanada yuksaltirish; 
3.Jamiyatimiz kelajagini belgilab beruvchi kadrlar siyosati; 
4. Xalq turmush darajasining izchil va barqaror osishi, aholini yanada kuchli ijtimoiy himoya 
qilish; 
5.Iqtisodiyotdagi tarkibiy o’zgarishlarni ta’minlash; 

---

6.Jamiyatdagi barqarorlik, tinchlik, millatlar va fuqarolararo totuvlikni, sarhadlarimiz 
dahlsizligini, mamlakatimiz hududiy yaxlitligini ta’minlash; 
Yurtimizda 80-yillar oxirida vujudga kelgan vaziyatni chuqur organgan olimlar, ekspert va 
tahlilchilar aynan ana shu iborani qollaydilar. Darhaqiqat, osha suronli yillarda Ozbekistondagi 
ahvol juda qaltis edi. Osha paytda respublikamiz barcha asosiy iqtisodiy va ijtimoiy korsatkichlar 
boyicha sobiq ittifoq respublikalari ichida oxirgi orinlarda turar edi. Aholi jon boshiga milliy 
daromad ishlab chiqarish ittifoqdagi ortacha korsatkichdan ancha kam edi. Qishloq xojaligida 
paxta yakkahokimligi oqibatida oziq-ovqat masalasida ozgalarga qaram edik. Kundalik ehtiyoj 
uchun zarur istemol mollarining uchdan ikki qismi, hatto oddiy tuz va gugurt ham chetdan olib 
kelinardi. Islom Karimov Ozbekiston rahbari etib saylanganining ertasi kuniyoq hukumat 
majlisida respublikada vujudga kelgan ota murakkab ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatga obyektiv baho 
berdi va uning kelib chiqish sabablarini chuqur tahlil qilib, shunday yakuniy xulosa chiqardi: Biz 
bundan buyon eskicha yasholmaymiz va bunday yashashga zamonning ozi yol qoymaydi. Bu 
davat yurtimizda siyosiy va iqtisodiy mustaqillikka erishish yolida keng qamrovli ishlar, milliy 
davlatchilik tarixida yangi davrning boshlanishi bolganini keyingi jarayonlar yaqqol korsatdi. 
Mamlakatimiz mustaqillikka erishgan paytda ayrim xalqaro moliyaviy tashkilotlar rivojlangan 
davlatlarda qollanilgan bozor mexanizmlarini tatbiq etishni maslahat berdi. Biz ulardan 
togridan-togri nusxa kochirmadik. Dunyoda tan olingan modellarning eng yaxshi jihatlarini 
organib, ozimizga mos va ozimizga xos taraqqiyot yolini tanladik.