O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Mahmud Torobiy ao'za'oloni.
Buxoroning 
Torob 
qishlog'ida bosqin- 
chilar va mahalliy mulkdorlarzulmiga qarshi qo‘zg‘olon boshlanadi. Unda 
Buxoro shahri v a uning atrofidagi qishloqlar hunarmandlari va dehqon- 
lari qatnashadi. Qo'zg'olonga 
g'alvir yasovch i 
hunarmand Mahmud 
boshchilik qiladi. 
Mahmud Torobiy 
atrofiga juda ko'p hunarmand va 
dehqonlardan iborat katta kuch to'planadi. Qo'zg'olonchilar Torobdan 
chiqib, Buxoroga yo‘l oladilar. Bu yerdaTorobiyningyaqin safdoshlaridan 
Shamsiddin M ahbubiy 
va shahar aholisi qo'zg'olonchilarga qo'shiladi. 
Mahmud Torobiy o ‘z tarafdorlari bilan Buxoroga kirib olgach shahar 
ichidagi 
Robiya saroyini 
qarorgoh qilib oladi. Bu yerda Buxoroning 
sadrlari, badavlat a’yonlari, 
yirik 
yer egalarini chaqirtiradi. U o'zini 
Buxoro va atrof viloyatlarning xalifasi deb e’lon qilishga ularni majbur 
etadi. Mahmud T o ro b iy Buxoroda o‘z hukmronligini o'rnatgach, mo'g'ul 
tarafdorlari bo'lgan mahalliy amaldorlar qochib ketadi.
Qochib ketgan amaldorlar v a mo‘g ‘ullar noib Mahmud Yalavoch 
yordamida 
K arm ana 
yaqinida kuch to'plab Buxoro ustiga yuradi. 
Bundan xabartopgan Mahmud Torobiy o‘z tarafdorlari bilan shahardan 
tashqariga dushm an harbiy kuchlariga qarshi chiqadi. O'rtada jang 
boshlanadi. M o ‘g ‘ullar yengilib, Karmanaga tomon qocha boshlaydi, 
dushman Karma nagacha quvib boriladi. M o‘g‘u!lardan 10 minggayaqin 
kishi halok bo'ladi. Bu jangda q o ‘zg‘olon boshliqlari Mahmud Torobiy va 
Shamsiddin M ahbubiy ham shahid bo'ladilar. Qo'zg'olonchilar ularning 
c'rniga Torobiyn ing ukalari 
Muhammad 
va Alini boshliq qilib saylaydilar. 
Oradan bir hafta o'tmay ularga qarshi mo'g'ullarning yangi qo'shini hujum

---

84
qiladi. Ja n g d a qo‘zg'olonctiilartor-mor keltirilib, Torobiyning ikkala ukasi 
ham halok boladi. Mo'g'ullar Buxoroni yana bosib olib, u yerda ilgarigi 
tartiblami ti klaydilar. Q o‘zg‘olon bostirilsa-da, mo'g'ullar va mahalliy 
hukmron doiralar qarshisida jiddiy xalq kuchi, vatanparvar xalq yetak- 
chilarl borligini ko'rsatdi. Chiig'atoy sollqlarni tartibga solishga,