O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

yil 
c'tar-o'tmas, 
806-yili, Rofe ibn Lays 
boshchiligida xalifalikka qar- 
shi yana qo'zg'olon ko'tariladi. Qo'zg'olon Samarqanddan boshlanib, 
Shosh, Farg'ona, B uxoro, Naxshab 
v a
Xorazm viloyatlari xalifalik qo'lidan 
ketadi. Xuroson noibi 
Ma’mun 
dehqonlardan bo'lgan Somonxudotning 
nabiralari -
Nuh, A h m ad
va 
Yahyodan 
yordam so'raydi. Ular Rofe ibn 
Laysni qo'lga olib, u n i xalifaga taslim bo'lishga majbur qiladilar. Shu tariqa 
navbatdagi xalq harakati bostiriladi. Mahalliy xalqlarning istilochilarga 
qarshi kurashlari b e h u d a ketmadi. Asta-sekin xalifalikning hukmroniigi 
zaiflasha bordi. Bu hoi Movarounnahraholisining mustaqillikka erishuvini 
tezlashtirdi.

---

52
5-BO B. IX - XIII ASR BOSHLARIDA MOVAROUNNAHR VA
XUROSONDA MUSTAQIL DAVLATLARNING SHAKLLANISHI
5 .1 . 
XALIFALIK HUKMRONLIGINING ZAIFLASHUVI,
MUSTAQIL DAVLATLARNING SHAKLLANA BOSHLASHI
S ivosiv ah vol.
VIII asr oxiri 
-
IX asr boshlarida 
Arab xalifaligi og'ir 
siyosiy tanglikka uchradi. Aholining tez-tez qo'zg'olon ko'tarib turishi, 
uzluksiz davom etgan o‘zaro urush va ichki ziddiyatlar markaziy hoki- 
miyatni zaiflashtirdi. Bu esa mustaqil davlatlarning paydo bo'lishiga 
olib keldi. Mustaqil davlatlar dastavval Movarounnahrning shimoliy va 
shimoli-sharqiy hududlarida, hali xalifalikka bo‘ysundirilmagan o'lkalarda 
tashkil topdi. Ulardan biri 
Qarluqlar davlatidir.
Oarlualardavlati.
Qadimda Oltoyning g'arbida, so'ngra Irtish daryosi- 
ning o'rta oqimida yashagan 
qarluqlar VI - VII asrlarda 
Turk xoqonligi 
tarkibiga kirgan.