O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

sharoitlarda ish yuritmasinlar, imkon qadar o'z xalqi, millati manfaatlarini 
ko'zlab, uning orzu-armonlarini ro'yobga chiqarish uchun doimiy kurashdi- 
lar. Masalan, Turor Risqulov 
1 920-yil yanvaridan iyuligacha Turkiston
Respublikasi Markaziy Ijroiya Q o‘mitasi raisi 
lavozimida ishlagan 
davrida Turkiston xalqlarining chinakam milliy manfaatlari, ularning tub 
qiziqishlari, o'ziga xos jihatlariga to‘la-to‘kis javob berolmaydigan, faqat 
umumiy hududiy, sinfiy manfaatlardan nari o'tmaydigan avtonom res- 
publika o'miga 
«Turk R espublikasi» 
tuzumi g'oyasini amalga oshirish 
uchun sobitqadamlik bilan kurashdi.
Mazkur masalada bu fldoyi inson Moskvaga qadar borlb, u yerdagl 
markaz rahbarlarl bilan uchrashib, o'z maqsad yo'lini adolatli hal etishga 
intildi. Bunga erisholmagach oxiri o‘z vazifasidan iste'fo berishga majbur 
bo'lgan. Uning o'rniga Turk Ml Q raisi lavozimini egallagan taniqli mahalliy 
rahbarlardan yana biri 
Abdull a Rahimboyevning 
faoliyati ham keyinroq 
shunday natijasiz yakun topgan. Bunda, ayniqsa, sovet hukumati va 
RKP(b) MQ nomidan cheklanmaganfavqulodda vakolatlar bilan 
1919-yil
oktyabrda 
Turkistonga yuborilgan «nufuzli» 
Turkkomissiyaning 
o'mi va 
roli alohidadir. Turkkomissiyaning butun faoliyati o'lkada sovet va partiya 
qurilishl ishlarini jadal sur’atlar bilan olib borish, barcha kuch, vositalar, 
imkoniyatlarni shu asosiy maqsadga qaratish, yangi tuzum asoslarini 
chuqur ildiz ottirish sari yo'naltirlldi. Shuningdek, Turkkomissiya mutasad- 
dilari o'z faoliyatlarida Turkiston o'lkasining ichki hayotiy masalalari va 
muammolari bilangina chekla nib qolmasdan, balki qo'shni davlatlar bilan