O’zbekiston tarixi kafedrasi о‘zbekiston tarixi fanidan

Ikkinchi jahon urushi - Insoniyat juda ko‘plab urushlarni boshidan kechirgan bo‘lib, bular ichida eng dahshatlisi, 50 mlndan ortiq kishining yostig‘ini quritgan, XX asr fojiasi bo‘lmish ikkinchi jahon urushidir. Olti yil (1939 yil sentabr-1945 yil sentabr) davom etgan bu urush yer sharining 80% aholisi joylashgan hududni o‘z ichiga olgan 61 ta mamlakatni qamrab oldi.
Kenesari Qosimov – XIX asrning 30-40-yillarida qozoqlarning ruslarga qarshi kurashi yo‘lboshchisi. Xiva xonligi hududlarida yashagan qozoqlar K.Qosimov boshchiligida ruslarga ko‘plab hujumlar uyushtirganlar. 1840 yilgi Perovskiy ekspeditsiyasi tor-mor etilgach qozoqlarning mustaqillik uchun kurashayotgan K.Qosimov harakati yanada keng yoyildi. Xiva xoni bu haraktni doimo qo‘llab-quvvatlab turdi. 1842 yilda K.Qosimov o‘zaro nizolar natijasida o‘ldirilgach uning 20.000 kishilik tarafdorlarining ko‘pchiligi Qo‘qon xonligi, bir qismi esa Xiva xonligi hududlariga o‘tib ketdilar.
Kamolon darvozasi – 1865 yil 15 iyun tong soharda rus bosqichilari bostirib kirgan Toshkent darvozasi. Manbalarga ko‘ra, xoilarning ma’lumotlaridan foydalangan ruslar dastavval devorning bir kishi o‘tadigan joyidan kirishib, darvoza atrofidagi mudofaachilarni o‘ldirganlaridan so‘ng, darvozani ochib, polkovnik Abramov boshchiligidagi 250ta askar birinchi bo‘lib shaharga kirgan. Shundan so‘ng Qorasaroy va Qo‘qon darvozalari ham ochilib, minglab mudoffachilarning haloq bo‘lishi evaziga Toshkent ruslarga taslim bo‘ldi.
Ko‘chirish siyosati – Rossiya imperiyasidagi ishsiz, yersiz aholini Turkiston o‘lkasiga ko‘chirish. 1875 yilda fon Kaufman tomonidan boshlangan. Bu siyosatning mohiyati – Turkistonda strategik jihatdan mustahkamlanib olish, mustamlakachilik tartiblarini izchillik bilan o‘rnatish, mahalliy aholini ruslashtirish, o‘lkani hom ashyo bazasiga aylantirish, o‘lkada imperiyaning tayanch punktlarini mumkin qadar ko‘paytirish zaruriyati bilan izohlanadi. Ko‘chirish siyosatida dastlab katta imtiyozlar (yer-suv, moddiy yordam, oziq-ovqat va b.) berilishi tufayli ixtiyoriy ko‘chib keluvchilar soni ko‘payib bordi. Shu sababli 1886 yilda maxsus Ko‘chirish komissiyasi tuzilgan. Faqatgina Yettisuv va Sirdaryo viloyatlarida 1914 yilgi holat bo‘yicha 82 864 nafar kishi ko‘chib kelgan.
Qo‘ng‘irotlar – Xiva xonligida hukmronlik qilgan sulola. 1763 yildan boshlab Xivada amalda qo‘ng‘irot urug‘i inoqlari hokimiyat tepasiga kelgan bo‘lsa-da, 1804 yilga qadar Xiva xonlari hukmdor sifatida boshqa shaxsni (soxta xon) xon deb e’lon qilganlar. 1804 yilda Elto‘zarxon o‘zini rasmiy xon leb e’lon qilgach, Xivada qo‘ng‘irotlar sulolasi hukmronligi rasmiy qaror topdi. Qo‘ng‘irotlar sulolasi hukmronligidagi Xiva xonligining nisbtana kuchayishi Muhammad Rahimxon I (1806-1825 yy.), Sayid Muhammad Rahimxon II (Feruz) (1864-1910 yy.) davrlariga to‘g‘ri keladi. Qo‘ng‘irotlar sulolasi 1920 yil 2 fevralda bolsheviklar tomonidan ag‘darildi.