O’zbekiston tarixi kafedrasi о‘zbekiston tarixi fanidan

Rus-tuzem maktablari – Rossiya imperiyasi ruslashtirish siyosatining maorifdagi tadbirlaridan biri. 1880 yilda Imperiya Davlat Kengashida Turkistondagi mahalliy aholi bolalarini rus aholisi bolalari bilan birgalikda o‘qitish masalasi ko‘rilib, general-gubernator fon Kaufman tomonidan “ruslar va tuzemetslar bolalarini birgalikda tarbiyalash” taklifi kiritildi. General-leytenant N.O.Rozenbax esa ibtidoiy turdagi boshlang‘ich maktablar bo‘lgan “rus-tuzem” maktablari tarmog‘ini yaratish loyihasini ishlab chiqdi. Birinchi rus-tuzem maktabi 1884 yilda Toshkentda ochildi. Maorif sohasidagi bu siyosatdan ko‘zlangan asosiy maqsad – imperiya ma’muriyatiga sadoqatli amaldorlarni tayyorlash va kelajakda siyosiy ahamiyatiga ega bo‘lmagan boshqaruv ishlarigagina mahalliy aholini jalb qilish edi.
Sanoat mahsulotlari ko‘rgazmalari – dastlab Peterburgda, keyin esa, Toshkentda o‘tkazilgan. 1870 yilda Toshkent, O‘ratepa va Xo‘jand ustalari tayyorlagan pichoqlar, sopol idishlar, o‘yma naqshlar bilan bezatilgan eshiklar Peterburgdagi ko‘rgazmalarda namoyish qilinib, 42ta turkistonlik usta mukofotlanadi va ularning 9tasi bronza medali bilan taqdirlanadi. 1886 va 1890 yillarda Toshkentda birinchi va ikkinchi Turkiston ko‘rgazmalari ochilgan. Bu ko‘rgazmalarda mahalliy hunarmand ustalar hamda sanoat korxonalarida ishlab chiqarilgan mahsulotlar, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari namoyish qilindi. Bu yerda namoyish qilingan gilam to‘quvchilar, qurolsozlar, zargarlar va to‘quvchilarning tayyorlagan mahsulotlari ko‘rgazma ishtirokchilarida yaxshi taasurot qoldirgan edi.
Skobelev – Rossiya imperiyasi generali. Skobelev o‘taketgan yovuz, shovinist, bosqinchi va beshafqat shaxs bo‘lgan. Ko‘plab qirg‘in-barot va bosqinchiliklar tashabbusi bilan Turkiston general-gubernatoriga murojaat qilib, rozilik olgan. Skobelevning yovuzligi Andijon, Marg‘ilon, Asaka, Namangan kabi shaharlarni bosib olishda misli ko‘rilmagan darajada namoyon bo‘lgan edi. Ushbu “xizmatlari” tufayli Skobelev 1876 yil 19 fevralda yangi tashkil etilgan Farg‘ona viloyatining harbiy gubernatori etib tayinlanib, uning nomi yangi Marg‘ilon (Skobelev-Iskobil) shahriga berildi. Skobelev 1879-1881 yillarda Kaspiy orti viloyati (Axaltaka, Ko‘ktepa) hududlarini bosib olishda boshliq qilib tayinlangan.