“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

O’zbekiston SSR.
1924-1925 yillarda Moskva ko’rsatmasi bilan o’tkazilgan ma’muriy-
hududiy davlat chegaralanishi oqibatida 1925 yil 13 fevralda Buxoroda Umumo’zbek 
sovetlarining I quriltoyida O’zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasi tashkil etiladi. 1927, 1937 
va 1978 yillarda qabul qilingan O’zSSR Konstitutsiyalarida O’zbekistonnning davlat 
mustaqilligi, o’z taqdirini o’zi belgilash huquqlari yozib qo’yilgan bo’lsada, ammo SSSR jinoyat 
kodeksida bunday huquqdan foydalanishga chaqirish davlatga nisbatan jinoyat sifatida baholanar 
edi. O’zbekistonning siyosiy, iqtisodiy va ma’naviy hayoti to’lik markaz va kompartiya 
nazoratiga olindi. SHuning uchun ham O’zSSR mavjud bo’lgan 1925-1991 yillar 
tarixshunoslikda qaramlik yillari deb yuritiladi. 
SredazEKOSO.
(O’rta Osiyo Iqtisodiy Kengashi). 1923 yil martda O’rta Osiyo 
Respublikalar: TASSR, BXSR, XXSRni iqtisodiy jihatdan birlashtirishga bag’ishlangan I 
Iqtisodiy konferentsiyada tashkil qilindi. V.I.Leninning iborasi bilan aytganda Iqtisodiy 
Kengashlar Markazning joylardagi «ko’z-qulog’i» bo’lishi kerak edi. Konferentsiyada qabul 
qilingan nizomda ham SredazEKOSOning asosiy vazifasi qilib O’rta Osiyo respublikalarining 

---

iqtisodiy imkoniyatlarini birlashtirib, Markaz ehtiyojlarini hisobga olgan holda sotsializm 
qurilishiga yo’naltirish deb belgilangan edi. SredazEKOSO qarorlarini barcha O’rta Osiyo 
respublikalari hukumatlari bajarishga majbur edi. SredazEKOSO o’z faoliyati davomida O’rta 
Osiyo respublikalari iqtisodiyotini Markaz manfaatlariga bo’ysundirishga harakat qildi. 
SredazEKOSO 1934 yil 2 oktyabrda SSSR XKK va VKP (b) MQning qarori bilan tugatiladi. 
VKP(b).
Vsesoyuzno’y Kommunisticheskiy Partiya (bolshevikov). 1898 yilda V.I.Lenin 
tomonidan tashkil etilgan RSDRP 1917 yildan RSDRP (b) ga, 1918 yildan RKP (b) ga, 1925 
yildan esa bu partiyaning nomi VKP (b) ga o’zgartirilgan. 1952 yildan 1991 yilgacha esa partiya 
KPSS (Kommunisticheskaya Partiya Sovetskogo Soyuza) deb yuritilgan.