“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

 
0-16
 ball 
“qoniqarsiz”
 
Fan bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlarni bilmaslik
 
 
 
 
 
Fan o‘qituvchisi ____________________ ___________________
imzo 
f.i.sh. 
 
 
Kafedra mudiri _____________________ ___________________
imzo 
f.i.sh. 
GLOSSARIY 
1-mavzu 
Atamaning 
o‘zbek tilida 
nomlanishi 
Atamaning 
ingliz tilida 
nomlanishi
Atamaning rus 
tilida 
nomlanishi
Atamaning ma'nosi
Atamaning 
o‘zbek tilida 
nomlanishi 
Atamaning 
ingliz tilida 
nomlanishi 
Atamaning rus 
tilida 
nomlanishi
Atamaning ma’nosi
Antropologiya 
Anthropology
Антропология (yunoncha “antropos” – odam, “logos” – 
fan) – qadimgi odamlarning kelib 
chiqishi, tashqi koʻrinishi va rivojlanish 

---

bosqichlarini oʻrganuvchi fan. 
Arxeologiya
Archeology
Археология 
(yunoncha “archaios” – qadimgi, “logos” 
– fan) – insoniyat oʻtmish tarixini moddiy 
madaniyat 
yodgorliklari 
(mehnat 
qurollari, 
asbob-anjomlari, 
qurol-
yarogʻlari, turar joylari, qurilishlari, 
qabrlarini) 
qazishmalar 
orqali 
oʻrganuvchi fan. 
 Dialektika 
Dialectics 
Диалектика 
(yunoncha “dialektike” – bahs yuritish 
san’ati) – tabiat va 
jamiyat taraqqiyoti qonuniyatlarining 
oʻzaro 
aloqadorligini 
oʻrganuvchi 
ta’limot. 
Dialektika olam yagona va yaxlit, unda 
sodir boʻladigan hodisalar, voqealar 
umumiy 
va 
oʻzaro 
bogʻlanishda, 
uzluksiz 
harakatda, 
ziddiyatli 
taraqqiyotda 
boʻladi, deb hisoblaydi. 
 Etimologiya 
 
 
Etymology 
Этимология 
(yunoncha “etymon” – haqiqat, chin, 
“logos” – fan) – biron bir soʻz yoki 
atamaning kelib chiqishi, uning boshqa 
soʻzlar bilan oʻzaro yaqinlik aloqalarini 
oʻrganuvchi fan sohasi. 
 Etnografiya 
 
Ethnography 
Этнография 
(yunoncha “etnos” – xalq, “grapho” – 
yozaman) – tarixning 
yordamchi fan sohasi boʻlib, xalqlarning 
urf-odatlari, xoʻjaligi va madaniyatini; 
xalqlar, etnik birlikning turli tiplari, 
ularning kelib chiqishi (etnogenezi), 

---

turmushi, 
tarixiy 
va 
madaniy 
munosabatlarini organadigan ijtimoiy 
fan. Etnografiya fani 
asosiy 
e’tiborni 
hozirgi 
xalqlarga 
qaratgan holda oʻtmishda mavjud boʻlgan 
barcha 
etnik birliklarni ilmiy oʻrganishni ham 
qamrab oladi. 
Epigrafika 
Epigraphy 
Эпиграфика 
– qadimgi bitik, yozuvlarni oʻrganuvchi 
fan. 
Geneologiya 
Genealogy 
Генеология 
(yunoncha “genealogia” – shajara, nasl-
nasab) – 1) Insonlar 
shajarasini, 
qarindosh-urugʻchilik 
aloqalarini 
oʻrganuvchi 
tarixning 
yordamchi fan sohasi. 2) Shajara, biron 
bir urugʻ yoki shaxsning tarixi; nasl-
nasab shajarasi. 
Geraldika 
Heraldry 
Гералдика 
– Davlat nishonlari va muhrlarini 
oʻrganuvchi fan. 
Gnoseologiya
Epistemology 
Гносеология 
(yunoncha “gnosis” – bilim, “logos” – 
fan) – borliqni, dunyoni bilish va chin 
haqiqatga 
erishish 
haqidagi 
hamda 
bilishning 
manbalari 
va 
shakllari 
toʻgʻrisidagi ta’limot. Borliqni bilish 
nazariyasi. 
Idealism 
Idealism 
Идеализм 
– moddiylikni inkor etib, olamning 
asosida 
rux 
yoki 
gʻoyalar 
yotadi, 
dunyoning mavjudligi va rivojlanib 
borishida gʻoyalar muhim rol oʻynaydi 
deb ta’kidlovchi falsafiy qarash va 
ta’limot. 
Idealizm 
materializmning 

---

aksidir. 
Lingvistika 
Linguistics 
Лингвистика 
– qadimgi tillarni oʻrganuvchi fan. 
Materialism 
Materialism 
Материализм 
(lotincha “materialis” – moddiy) – olam 
moddiy, ongimizga 
bogʻliq boʻlmagan holda, obyektiv tarzda 
mavjud. Materiya birlamchi, hech kim 
tomonidan yaratilmagan, abadiy mavjud, 
tafakkur esa materiyaning xususiyatidir, 
olam va uning qonuniyatlarini bilish 
mumkin 
deb 
qarovchi 
falsafiy 
yoʻnalish, 
oqim. 
Materializm 
idealizmga qarama-qarshi boʻlib, ular 
oʻrtasida tarixda koʻp baxslar 
boʻlgan va u hozirda ham davom 
etmoqda. 
Metodologiya 
Methodology 
Методология 
(yunonca “methodos” – yoʻl, usul, 
“logos” – ta’limot) – 
insonning amaliy va nazariy faoliyatini 
toʻgʻri uyushtirish va tuzish toʻgʻrisidagi 
ta’limot. Boshqacha qilib aytganda 1) 
ilmiy 
bilish 
metodlari 
va 
usullari 
toʻgʻrisidagi 
ta’limot; 2) inson faoliyatining biron bir 
sohasiga qoʻllaniladigan metod, usullar 
majmuasi. 
Numizmatika 
Numismatics 
Нумизматика 
– 
tangashunoslik 
fani. 
Qadimiy 
tangalardagi belgi-rasmlar, 
tasvirlar, tamgʻalar va yozuvlar orqali 

---

ijtimoiy-siyosiy 
tarixning 
ayrim 
jihatlarini 
oʻrganuvchi tarixning yordamchi fan 
sohasi. 
Xronologiya 
Chronology 
Хронология (yunoncha “xronos” – vaqt, “logos” – fan) 
– tarixiy 
taraqqiyot 
bosqichlari, 
voqealarning 
davriy 
ketma-ketligini 
oʻrganuvchi 
tarixning yordamchi fan sohasi.