O‘zbekiston resrublikasi

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Takrorli o‘rin almashtirishlar sonini qanday hisoblash mumkin?
   
2. 
   Takrorli o‘rin almashtirish va takrorli o‘rinlashtirish orasida qanday farq
   

bor?

3. 
   Takrorli o‘rin almashtirishlar soni formulasidan foydalanib takrorlanishi
   

bo‘lmagan guruhlashlar sonini hisoblash mumkinmi?

4. 
   Ko‘phad formulasining Nyuton binomi formulasidan qanday farqi bor?
   
5. 
   Ko‘phad koeffitsientlarning qanday xossalarini bilasiz?
   

II BOB. KOMBINATORIKA ELEMENTLARINI O‘QITISH METODIKASI

1-§. Kombinatorikaning asosiy tushunchalari

1. Kombinatorika haqida tushuncha.

Nazariy ma’lumotlar
Ta’rif. Kombinatorika – ma’lum xossalarga ega bo‘lgan elementlarning turli kombinatsiyalarini o‘rganuvchi matematikaning bo‘limi.
Kombinatorikaning asosiy masalasi – berilgan ob’ektlardan u yoki bu shartlarga bo‘ysunuvchi bir nechta turli kombinatsiyalari tuzish mumkin.
To‘plamlardan farqli elmentlar kombinatsiyalari bir xil (takroriy) elementlarni o‘z ichiga olishi mumkin.

2. Faktorial tushunchasiga olib keluvchi masala

Faktorial ta’rifi

1. 
   p ta turli raqamdan nechta turli p xonali son tuzish mumkin?
   

Yechish. Bitta raqam (1) dan faqat bitta bir xonali son olish mumkin: 1. Ikkita raqamdan (1 va 2) 2 ta ikki xonali son olish mumknim: 12 va 21.
Buni quyidagicha hosil qilish mumkin: oldingi holdagi 1 soni o‘ng va chap tarafiga
2 raqamini yozish bilan hosil qilish mumkin, ya’ni oldingi holni 2 ga ko‘paytirish lozim (1·2).
3 ta raqam (1,2 va 3) dan 6 ta uch xonali son olish mumkin: 312, 132, 123, 321, 231, 213. Buni quyidagicha hosil qilish mumkin: oldingi holdagi har bir ikki xonali son o‘ng, chap tarafiga va o‘rtasigav 3 raqamini yozish bilan hosil qilish mumkin, ya’ni oldingi holni 3 ko‘paytirish lozim (1·2·3).
Qiyin emaski, bunda quyidagi qonuniyatni sezish mumkin: har bir navbatdagi holda javob oldingisiga qaganda p marta ortiq bo‘ladi. Ixtiyoriy p soni uchun formula olamiz: 1·2·3·...·(n-1)·n.
Javob: 1·2·3·...·(n-1)·n
Ta’rif. 1 dan p gacha barcha natural sonlar ko‘paytmasi p-faktorial deb ataladi va p! deb belgilanadi.
Shunday qilib: p!=1∙2∙3∙…∙p. 0!=1 deb hisoblanadi.
Manfiy sonning faktoriali mavjud emas.
Faktorialning asosiy xossasi: p!=(p-1)!p