Oʻzbekiston respuplikasi oliy va oʻrta maxsus taʻlim vazirligi muqimiy nomidagi qoʻqon davlat pedagogika instituti

Respublika oliy taʼlim muassasalarining kompyuter texnikasi va axborot-kommunikatsion vositalar bilan taʼminlanganligi (2016-2017 oʻquv yili)

№	OTM nomi	Mavjud kompyuterlar soni (dona)								Xar 100 nafar talabaga toʻgʻri keladigan kompyuterlar soni	Xarid qilingan kompyuterlar soni	Jami sarflangan mablagʻ
		Umumiy soni	Shu jumladan
			Boshqaruv xodimlari va professor-oʻqituvchilar tomonidan foydalanilayotgan kompyuterlar soni	Kompyuter sinflari soni	Kompyuter sinflaridagi kompyuterlar soni	ARM dagi kompyuterlar soni	OTM ichki tarmogʻiga ulangan kompyuterlar soni	Internetga ulangan kompyuterlar soni	Ishga yaroqsiz kompyuterlar soni
1	TIU	260	150	5	66	18	281	229	26	44,0	40	211
2	OʻzMU	1 612	824	15	512	131	720	720	145	24,0	83	405,4
3	TDTU	2 125	1483	26	390	42	1377	1274	210	19,1	116	495,4
4	TDIU	1 320	794	21	273	111	1165	1165	142	26,4	120	453
5	AnDU	912	147	32	661	64	829	829	40	12,9	0	0
6	BuxDU	1 006	515	25	359	52	453	453	80	15,1	55	186
7	BuxMTI	753	195	24	264	120	311	311	174	14,7	15	52
8	GulDU	626	230	11	192	21	314	314	183	15,3	30	101,9
9	QQDU	841	249	20	324	80	841	841	188	10,4	5	17,5
10	QarDU	617	186	17	316	68	494	494	47	9,2	0	0
11	SamDU	677	311	27	270	75	35	600	21	8,2	0	0
12	TerDU	811	107	39	535	128	417	313	41	10,0	130	264
13	FarDU	535	225	16	212	42	306	306	56	8,6	0	0
14	TATU	1 821	305	55	1388	86	1610	1610	42	31,5	110	252
15	TATU KF	110	34	7	63	2	99	99	11	12,3	45	118
16	TATU NF	181	34	7	136	9	180	180	2	29,1	0	29
17	TATU SF	352	141	14	180	16	331	331	15	28,5	32	105
18	TATU FF	321	68	10	170	13	270	270	70	27,1	0	0
19	TATU UF	170	55	7	96	13	214	206	6	24,0	1	2,1
Jami:		42 005	16211	1064	18901	3592	30438	30827	3301	15,7	3029	9102

Soʻnggi yillarda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sektori (shu jumladan Internet tizimida ham katta oʻzgarishlar kuzatilmoqda) Oʻzbekiston Respublikasi iqtisodiyotining jadal rivojlanayotgan sohalaridan biriga aylandi.
2017-yilda Elektr aloqa xalqaro ittifoqi maʼlumotlariga koʻra (“Axborotlashgan jamiyatni oʻlchash”) Oʻzbekiston Respublikasi Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari rivojlanish indeksi boʻyicha 2016-yilga nisbatan 8 pozitsiyaga koʻtarilib 95 oʻrinni egalladi⁵⁰. Shunday qilib, IT-texnologiyalarni boshqaruv tizimida qoʻllashning maqsadga muvofiqligi toʻgʻrisidagi qarorni Oʻzbekiston Respublikasi taʼlim tizimini rivojlantirishning umumiy strategik maqsadlarini hisobga olgan holda qabul qilish lozim. Shu bilan birga quyidagi jihatlarni eʼtiborga olish zarur:
-IT-texnologiyalarni nafaqat oʻqitishda, balki boshqaruv jarayonlarini boshqarishda ham qoʻllash; bu xodimlarning funksional majburiyatlarini aniq taqsimlashga hamda OTM menejmenti samaradorligini oshirishga imkon beradi;
-oʻqituvchilar malakasini tizimli ravishda oshirish (shu qatorda onlayn tartibida ham); bu esa oʻqituvchilarning OTM yoʻnalishidan kelib chiqib (ixtisosligi) oʻz uslublari va raqamli taʼlim resurslarini ishlab chiqishiga sharoit yaratadi; -oʻqituvchilarning IT-texnologiyalaridan foydalanishi orqali nafaqat bir mamlakat ichida, balki xalqaro miqyosda ham maʼlumot va tajriba almashish imkoniyati yaratiladi. Natijada tarmoq resurslaridan professional tarzda foydalanish rivojlanadi;
-raqobatbardosh kadrlar sifati va tayyorgarligini oshirish uchun fan, taʼlim tizimi, biznes va iqtisodiyotning real sektori integratsiyasini taʼminlash. 2.3. Oliy taʼlim tizimini asosiy tendensiyalari va uni takomillashtirish
Oʻzbekistonda uzluksiz taʼlimning zamonaviy tizimi shakllantirilgan. Ushbu tizim quyidagi taʼlim turlarini oʻz ichiga oladi:
-maktabgacha taʼlim (3 yoshdan 6-7 yoshgacha) – bolalar bogʻchalari, ham davlat ham xususiy muassasalar faoliyat yuritishadi;
-umumiy oʻrta taʼlim (6-7 yoshdan 14-16 yoshgacha) – bu xizmat koʻrsatuvchi davlat umum taʼlim maktablari hamda xususiy maktablar;
-oʻrta maxsus, kasb-hunar taʼlimi (14-16 yoshdan 16-18 yoshgacha)– xizmat koʻrsatuvchi davlat kasb-hunar kollejlari va akademik litseylar;
-oliy taʼlim (oʻrta maxsus, kasb-hunar taʼlim tugallangandan soʻng) — universitetlar va institutlar;
-oliy oʻquv yurtidan keyingi taʼlim -universitetlar, institutlar, oʻquv akade­miyalar (Davlat boshqaruv akademiyasi, Bank-moliya akademiyasi, falsafa doktorlari –PhD, fan doktorlari –DSc va boshqalar);
-kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash (butun mehnat faoliyati davomida)-universitetlar, institutlar, akademiyalar, tarmoq ixtisoslashgan malaka oshirish institutlari;
-maktabdan tashqari taʼlim (maktabda taʼlim olish davrida)-mustaqil va maktablar qoshidagi toʻgaraklar;
- uy taʼlimi va mustaqil taʼlim.
Zamonaviy taʼlimning muhim dunyo tendensiyasi mamlakatlar integratsiyasi, yagona jahon taʼlim makonini shakllantirish uchun sharoitlar yaratishga olib keluvchi axborotlashtirish va integratsiya hisoblanadi. Yevropa mamlakatlarining koʻpchiligi tomonidan qabul qilingan Bolonya deklaratsiyasiga (2003y.) qoʻshilish ushbu mamlakatlarning taʼlim tizimini integratsiyalashtirish yoʻnalishidagi harakatini ifodalaydi.
Rivojlangan mamlakatlarning uzluksiz va koʻp darajali taʼlim tizimini rivojlantirish boʻyicha tajribasini moslashtirish respublikamiz taʼlim tizimida yangi usullar va innovatsion texnologiyalarga oʻtishni talab qiladi. IT-texnologiyalardan foydalanish bilan bogʻliq jahon iqtisodiyotining rivojlanish tendensiyalari muallif negizida ishlab chiqarish va turli axborot resurslardan foydalanish boʻlgan jamiyatda raqamli iqtisodiyotga oʻzgarish mumkinligi toʻgʻrisida xulosaga kelishiga asos boʻldi. Rivojlangan mamlakatlar tajribasi shuni koʻrsatadiki, yangi axborot va telekommunikatsiya texnologiyalari nafaqat milliy iqtisodiyotlarning raqobatbardoshligi oʻsishiga bevosita taʼsir koʻrsatadi, balki samarali tadqiqotlar va taʼlim sektori shakllanishida (Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 21-sentyabridagi № PF-5544 son “2019-2021-yillarda Oʻzbekiston Respublikasini Innovatsion rivojlantirish strategiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida” farmonini amalga oshirish doirasida) muhim rol oʻynaydi.
Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 7-noyabr 385-son “Toshkent axborot texnologiyalari universiteti faoliyatini tashkil etish toʻgʻrisida”gi qarori bilan Toshkent axborot texnologiyalari universitetining asosiy vazifalari etib koʻyidagilar belgilangan:
-aloqa va axborot texnologiyalari sohasida yuqori malakali kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash;
-shaxsning intellektual, madaniy, maʼnaviy va maʼrifiy kamol topishiga boʻlgan ehtiyojlarini roʻyobga chiqarish hamda kasbiy jihatdan oʻsishi va mukammallikka erishishi uchun shart-sharoitlar yaratish;
-jamiyatning oʻrta maxsus, bazaviy oliy taʼlim, oliy kasbiy va oliy malakali mutaxassislarga, shuningdek, qoʻshimcha kasbiy taʼlim, kasb-hunar va tayyorlov taʼlimiga boʻlgan ehtiyojniqondirish;
-xalq xoʻjaligi muammoalarini oʻquv jarayoni bilan hamkorlikda hal etilishiga qaratilgan fundamental izlanish tarzidagi amaliy ilmiy tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarini tashkil etish hamda oʻtkazish;
-tashqi iqtisodiy aloqalarni amalga oshirish hamda hukumatlararo bitim-shartnomalar boʻyicha xorij mamlakatlari uchun bazaviy oliy maʼlumotli va yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash;
-oʻqituvchilar va mutaxassislarni qayta tayyorlash hamda malakasini oshirish;
-jamiyatning maʼnaviy, maʼrifiy, madaniy va ilmiy qadriyatlarini toʻplash, asrash va koʻpaytirish;
-taʼlim jarayonini mazmunan islohqilishda faol qatnashish;
-oʻquv jarayoniga taʼlimning yangi texnologiyalarini kiritish va ulardan samarali foydalanish.
Universitetda 596 ta, asosiy shtatda 494 ta professor-oʻqituvchilar ilmiy-pedagogik faoliyat olib bormokda. Shu jumladan ayollar -256 ta, oʻrindoshlik asosida 102 ta, ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlar soni 128 ta bulib, ulardan 23 tasi fan doktorlari, 99 tasi fan nomzodlaridir. (Ilova №1). Universitetning 2017-yil dekabrdagi ilmiy salohiyati 26 % ni tashkil qiladi. Universitetning 7 fakultetida 9 bakalavriat taʼlim yoʻnalishi va 14 magistratura mutaxassisliklari boʻyicha 6110 bakalavr va 252 magistr tayyorlanadi. Universitet oʻz ilmiy-tadqiqot faoliyatini Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2006-yil 7-avgustdagi Respublika oliy taʼlim va ilmiy-tadqiqot muassasalarida mujassamlangan intellektual salohiyatni yanada mustahkamlash, undan mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti yoʻlida unumliroq foydalanishning normativ-xuquqiy asosini takomillashtirishga yoʻnaltirilgan “Fan va texnologiyalar rivojlanishini muvofiqlashtirish va boshqarishni takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PQ-436- sonli Qaror va boshka meʼyoriy hujjatlar asosida olib bormokda. Toshkent axborot texnologiyalari universitetida ilmiy tadqiqot ishlari Oʻzbekiston Respublikasi Fan va texnologiyalar agentligining 2015–2017 va 2017-2018-yillarga rejalashtirilgan amaliy, 2017-2020-yillarga moʻljallangan fundamental, 2016-2017 va 2017-2018-yillar uchun rejalashtirilgan innovatsiya ilmiy-texnika dasturlari doirasida olib bormoqda. Bundan tashqari Oʻzbekiston Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish Vazirligining 2017-yildagi ustuvor va amaliy ilmiy–texnik tadqiqotlar dasturi, soha korxonalari va boshqa tashkilotlar bilan tuzilgan xoʻjalik shartnomalar asosida olib bormoqda.
Olib borilgan ilmiy tadqiqotlarning asosiy yoʻnalishlari:
-axborot va telekommunikatsiya tizim va texnologiyalari nazariyasi;
-tarmoq telekommunikatsion tizimlarning axborot xavfsizligini taʼminlash;
-Oʻzbekiston axborot-kommunikatsiya texnologiyalar sohasi menejmenti masalalari;
-telekommunikatsiya tizimlariga yangi element bazasini yaratish;
-masofadan oʻqitish tizimini texnik va dasturiy taʼminotini ishlab chiqish;
-uzatish va kommutatsiya tizimlari ustuvor element bazasi asosida avtomatlashtirilgan aloqa tizimlarini loyihalash muammolarini tadqiq etish;
- optik tolali aloqa tizimlarini ishlab chiqish va ularning ishlash ishonchliligini taʼminlash masalalarini tadqiq etish;
- raqamli televideniye va radioeshittirish qurilmalarini tadqiq etish;
- radioaloqada elektromagnit moslashuvchanlikni taʼminlash;
- radioeshittirish va televideniye tizimlari asbob-uskunalarining ishonchliligi va samaradorligini oshirish uslublarini tadqiq qilish;
- zamonaviy mobil aloqa texnologiyalarni Oʻzbekiston xududiga joriy etish masalalari.
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari
universiteti ilmiy faoliyating asosiy maqsadi Universitet ilmiy-tekshirish laboratoriyalari, guruhlari va kafedralariga fundamental, amaliy tadqiqot ishlar, innovatsion loyihalar tanlovlarida ishtirok etishga va xoʻjalik shartnomalarini shakllantirishga yordam berish hamda ilmiy ishlanmalarni amaliyotga joriy qilish, marketingini oʻtkazish va respublika koʻrgazmalarida namoyish qilishga koʻmaklashishdan iborat
ITB fundamental, amaliy tadqiqot, innovatsiya loyihalari va xoʻjalik shartnomalarini shakllantirish boʻyicha quyidagi vazifalarni bajaradi:
-Respublikaning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi, hozirgi zamon fan va texnika yutuqlari va axborot kommunikatsiya texnologiyalari sohasi ilmiy texnik rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlarini inobatga olgan holda universitetda bajariladigan fundamental, amaliy tadqiqot va innovatsiya dasturlarini ishlab chiqishga koʻmaklashish;
-Oʻzbekiston Respublikasi innovatsion rivojlanish vazirligi va Axborot texnologiyalarini rivojlantirish vazirliklari bilan hamkorlikda fundamental, amaliy-tadqiqot, innovatsiya loyihalari tanlovida kafedralar, ilmiy laboratoriya va guruhlarining faol ishtirokini taʼminlash, ularga koʻmaklashish;
-tanlovga moʻljallangan fundamental, amaliy-tadqiqot va innovatsiya loyihalarini tayyorlash, taqdimoti va ekspertizasini oʻtkazishga koʻmaklashish;
Ilmiy-tadqiqot loyihalarning bajarilishini taʼminlash va ular monitoringini tashkil etish boʻyicha:
-tadqiqotlarni sifatli bajarilishini taʼminlash uchun uchun “vaqtinchalik ilmiy-ijodiy jamoa” tashkil etish;
-texnik va texnologik asbob uskunalar, qurilmalar, materiallar olish uchun tender xujjatlarini tayyorlash;
-loyihalarning bajarilishi monitoringi belgilovchi meʼyoriy xujjatlarni tayyorlash (chorak yakunlanishi bilan bogʻlik qisqa axborotlar, davlat standartlari talablariga javob beradigan yillik, oraliq - bosqich, yakuniy hisobotlar tayyorlash va universitetning Ilmiy - texnik kengashidan oʻtkazish, hamda tegishli hulosalar tayyorlash);
-oraliq-bosqich hisobotlari boʻyicha Moliya Vazirligi bilan muntazam moliyalashtirishni taʼminlovchi chora-tadbirlarni bajarish;
-ilmiy - tadqiqot ishlari natijalarini ishlab chiqarishga, oʻquv jarayoniga tadbiq etish buyicha axborotlar va xisobotlar boʻlishini taʼminlash, ixtiro va texnik-iqtisodiy tahlillarni amalga oshirish;
-yarmarka va koʻrgazmalarda ishtirok etishni taʼminlash maqsadida ilmiy-texnik maxsulotlarining namunalarini, prospektlari, banner, bukletlari, elektron nusxalari, stendlarini tayyorlashga koʻmaklashish;
-xalqaro va respublika miqyosidagi seminarlar va konferensiyalarni oʻtkazishda qatnashish va tashkiliy ishlarni amalga oshirish;
-ilmiy natijalarni taqdimot etish, chop etishda qatnashish.
-Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 7-noyabr 385-son “Toshkent axborot texnologiyalari universiteti faoliyatini tashkil etish toʻgʻrisida”gi qarori bilan Toshkent axborot texnologiyalari universitetining asosiy vazifalari etib koʻyidagilar belgilangan:
- aloqa va axborot texnologiyalari sohasida yuqori malakali kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash;
-shaxsning intellektual, madaniy, maʼnaviy va maʼrifiy kamol topishiga boʻlgan ehtiyojlarini roʻyobga chiqarish hamda kasbiy jihatdan oʻsishi va mukammallikka erishishi uchun shart-sharoitlar yaratish;
-jamiyatning oʻrta maxsus, bazaviy oliy taʼlim, oliy kasbiy va oliy malakali mutaxassislarga, shuningdek, qoʻshimcha kasbiy taʼlim, kasb-hunar va tayyorlov taʼlimiga boʻlgan ehtiyojni qondirish;
-xalq xoʻjaligi muammoalarini oʻquv jarayoni bilan hamkorlikda hal etilishiga qaratilgan fundamental izlanish tarzidagi amaliy ilmiy tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarini tashkil etish hamda oʻtkazish;
-tashqi iqtisodiy aloqalarni amalga oshirish hamda hukumatlararo bitim-shartnomalar boʻyicha xorij mamlakatlari uchun bazaviy oliy maʼlumotli va yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash;
-oʻqituvchilar va mutaxassislarni qayta tayyorlash hamda malakasini oshirish;
-jamiyatning maʼnaviy, maʼrifiy, madaniy va ilmiy qadriyatlarini toʻplash, asrash va koʻpaytirish;
-taʼlim jarayonini mazmunan islohqilishda faol qatnashish;
-oʻquv jarayoniga taʼlimning yangi texnologiyalarini kiritish va ulardan samarali foydalanish.
2017-yilda Universitetda Ilmiy-texnik dasturlari doirasida bajarilayotgan 5 ta fundamental, 25 ta amaliy, 6 ta innovatsion hamda 2 ta yosh olimlar oʻrtasida olib borilmoqda (3.1.1-rasm).