Oʻzbekiston respuplikasi oliy va oʻrta maxsus taʻlim vazirligi muqimiy nomidagi qoʻqon davlat pedagogika instituti

3.1.1-rasm. Toshkent axborot texnologiyalari universitetida oxirgi uch yilda amalga oshirilgan innovatsion loyihalar⁵¹
Hozirda Universitetda Oʻzbekiston Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish Vazirligi va unga oid korxona va tashkilotlar bilan 24 ta xoʻjalik shartnomalari tuzilgan.
Universitet JICA, KOICA, Yevropa Ittifoqining Erasmus + dasturi loyihasida ishtirokchi sifatida qatnashmoqda.
Universitetda tafabbuskor iqtidorli talabalar bilan ishlashda innovatsion guruhlar tashkil etilib, guruhlarda “Oʻzbekiston tarixi”, “Obyektga moʻljallangan dasturlash“, “Zamonaviy menejment muammolari”, “Chet tili”, “Informatika va axborot texnologiyalari”, “Telekommunikatsiya tarmoqlarida signalizatsiya tizimlari”, “Raqamli kommutatsiya tizimlarining operatsion tizimlari”, “Raqamli televideniye” va maxsus fanlardan qoʻshimcha darslar tashkil qilingan.
Iqtidorli talabalarni ilmiy rahbarlarga biriktirish yoʻli bilan ilmiy izlanishga jalb etish yuzasidan fakultetlarda ishlar olib borildi. Har bir iqtidorli talabaga mutaxassis kafedralardan professor-oʻqituvchilar biriktirildi.
Universitet iqtidorli talabalari faoliyatini mustahkamlash maqsadida INTV.UZ ijodiy guruhi tashkil etilib Toshkent axborot texnologiyalari universitetining internet tarmogʻida media targʻibot va axborot bilan taʼminlash bilan shugʻullanib kelmoqda.
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-2834-son qarori hamda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 5-iyundagi “Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyashlari universiteti huzurida Ilmiy-innovatsion rivojlantirish jamgʻarmasi faoliyatini takomillashtirish toʻgʻrisida” 350-son qarori Universitetla ilmiy-innovatsion faoliyatni rivojlantirishga asosiy omil sifatida qaralmoqda.
Ilmiy-innovatsion rivojlantirish jamgʻarmasi hisobidan universitet moddiy texnik baʼzasini yaxshilash boʻyicha, oʻquv laboratoriyalari tashkil etish boʻyicha loyihalar olib borilmoqda.
Dasturlash tillari va yщnalishlari AKT bilan hamjihatlikda oʻsib bormokda. Aniq bir yoʻnalishni yoki dasturlash tilini tavsiya berish mening fikrimcha mumkin emas yoshlarimiz eng avvalo dasturlash tillarini asosi boʻlgan aniq fanlarni mukammal oʻzlashtirishlarini tavsiya etardim. Mustahkam bilimli yosh kadrlar har qanday dasturlash tillarini oʻzlashtirishlari imkoni boʻladi. Bu borada Muhammad al-Xorazmiy nomidagi axborot-kommunikatsiya texnologiyalari yoʻnalishiga oid fanlarni chuqurlashtirib oʻqitishga ixtisoslashtirilgan maktabning tashkil etilganligi fikrimizni asoslab beradi.
Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri tomonidan 2017-yil 20-martda tasdiqlangan “Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 15-martdagi “Toshkent axborot texnologiyalari universitetining faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PQ-2834-son qarori ijrosini taʼminlash boʻyicha amaliy chora-tadbirlar rejasi” hamda vazirlikning 2017-yil 28-martdagi “Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 20-martdagi 08/1-519-son topshirigʻini bajarish
toʻgʻrisida”gi 117-son buyrugʻining 2-bandiga muvofiq, universitetda “Yosh olimlar kengashi”ni tuzish va uning Nizomi va tarkibini tasdiqlash vazifasi topshirilgan. Ushbu topshiriqqa asosan, Muxammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universitetida “Yosh olimlar kengashi”ni tashkil etish boʻyicha universitetning 2017-yil 14-martda 333-son buyrugʻi qabul qilindi. “Yosh olimlar kengashi” Nizomi ishlab chiqildi hamda Nizom va kengash tarkibi mazkur boʻyruq bilan tasdiqlandi. “Yosh olimlar kengashi” tarkibiga universitetda faoliyat olib borayotgan 4 nafar akademiklar, Oʻzbektelekom AK va uning TTT va “Billing telekom” filiallari, Davlat aloqa inspeksiyasi, Oʻzbekiston Telekommunikatsiya tarmoqlarini boshqarish markazi, EMMM DUK, Oʻzbekiston Pochtasi AJ, RRTM DUK, Matbuot tarqatuvchi AK kabi 10 dan ortiq soha korxonalaridan 21 nafar ekspert va rahbar xodimlar jalb qilindi. “Yosh olimlar kengashi”ning 2016-2017 oʻquv yiliga ish rejasi tasdiqlandi va unga muvofiq 6 ta seminar yigʻilishi boʻlib oʻtdi. Unda universitet yosh ilmiy pedagog kadrlarni samarali tayyorlash, ilmiy-tadqiqot ishlarini rivojlantirish bilan birgalikda:
Korxonalardagi dolzarb va oʻz yechimini kutayotgan bir qator ilmiy-texnik muammolar roʻyxatini Yosh olimlarga tanishtirib oʻtildi va ularni yechimlari Universitet Yosh olimlari tomonidan xamkorlikda ilmiy izlanishlar olib borilmoqda.
2017-yil 18-apreldagi “Yosh olimlar kengashi”ning 3-sonli majlisida Prezidentimizning 2017-yil 15-martdagi PQ-2834-sonli qarori asosida universitetga ulugʻ bobokalonimiz, buyuk mutafakkir olim Muxammad al-Xorazmiy nomi berilgani, universitet ilmiy faoliyatini texnik va texnologik hamda iqtisodiy tomondan qoʻllab quvvatlanuvchi Jamgʻarma tashkil etilganligini taʼkidlab oʻtdi. Mazkur Qarorda ijrosini taʼminlashda “Muhammad al-Xorazmiy avlodlari” nomli ilmiy-amaliy va axborot-tahliliy jurnal taʼsis etish masalari mavjudligini hamda jurnalni tashkiliy masalasini Yosh olimlar kengashi oʻz zimmasiga olish taklifi bilan chiqdi.
“Muhammad al-Xorazmiy avlodlari” (Kompyuter va dasturiy injiniring, telekommunikatsiya, iqtisod sohalarida AKTni qoʻllash, axborot xavfsizligi, tele va media maxsulotlarini ishlab chiqishga oid sohalardagi va taʼlim, ilmiy yoʻnalishdagi professor-oʻqituvchilar, doktorantlar, magistrlar, kollejlarda va ishlab chiqarish korxonalarida ilmiy tadqiqot olib borayotgan xodimlarning maqolalari hamda xorijiy olimlar tomonidan yozilayotgan ilmiy-nazariy maqolalarni chop etuvchi) jurnalda bosilishi rejalashtirilayotgan masalalar va muammolar ruknlari bilan tanishtirdi.
“Muhammad al-Xorazmiy avlodlari” ilmiy amaliy va axborot – tahliliy jurnali 1- soni bosmadan chiqarildi va hozirda ikkinchi sonini tahririatga topshirish ishlari olib borilmoqda.
Axborot kommunikatsiya texnologiyalari sohasida har qanday jamiyatni rivojlantirishga koʻmaklashish rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda pirovard maqsadlardan biridir. AKT strategik infratuzilma sifatida yuqori va barqaror iqtisodiy oʻsishga va inson taraqqiyotining asosiy jihatlariga xizmat qiladi. Dunyo boʻylab koʻplab mamlakatlar va mintaqalar axborot sohasida oʻz milliy strategiyasini va rejalarini faol rivojlantirmoqda.
2017-yilda Toshkent axborot texnologiyalari universitetida 60 dan ortiq innovatsion loyihalar amalga oshirildi. Jumladan davlat ilmiy texnik dasturlari doirasida 2 ta loyiha, xoʻjalik shartnomalari asosida 6 ta loyiha hamda tashabbuskor ilmiy tadqiqot ishlari doirasida 50 dar ortiq loyihalar amalga oshirilab Respublika innovatsion gʻoyalar texnilogiyalar va koʻrgazmalar yarmarkasida namoyish etilgan. Jumladan:

1. 
   Inson nutqini tanish tizimlari qurilmalarining tahlili va nutqiy signallarni qayta ishlovchi apparat-dasturiy vositalar yaratish, loyihasi Inson nutqini tanish tizimlari imkoniyatlari oʻrganildi. Dunyoning yetuk olimlari tomonidan inson nutqini tanish tizimlarini yaratish boʻyicha qoʻyilgan talablar tahlil qilindi. Bundan tashqari olimlar tomonidan ishlab chiqilgan tavsiyalarning tahlili amalga oshirildi. Dunyoning yetakchi firma va ilmiy tadqiqot markazlari tomonidan yaratilgan google voice tizimi, Dracon Dictate, Natural speaking, L&SH Speech product, Natural dialogue system, Via Voice texnologiyasi, Intelligent Voice recognition system, Realiser Voice, Voice Studio 1.4.6 inson nutqini tanish uchun xizmat qiladigan apparat va dasturiy vositalarning imkoniyatlari va ishlash prinsiplari oʻrganildi. Ularning tashkil etilish modellari tahlil qilindi va ularning inson nutqini tanish modellari tahlil etildi. Dunyo olimlari tajribasidan kelib chiqib ularning algoritmlari asosida oʻzbek tilidagi inson nutqini qayta ishlash uchun modeli ishlab chiqildi. Ushbu modellar tahlili asosida oʻzbek tili nutqini qayta ishlovchi yagona umumiy model tavsiya etildi. Ilmiy tadqiqot natijalariga asosan 2ta respublika miqyosidagi ilmiy jurnalda maqola chop etildi va bir necha konferensiyalarda maʼruzalar qilindi. Bundan tashqari 2ta dasturiy maxsulot uchun avtorlik guvohnomasi olindi.
   
2. 
   ANDROID va IOS mobil operatsion tizimlariga asoslangan mobil ilovalar konstruktor platformalarini ishlab chiqish va joriy etish loyihasi ANDROID va IOS mobil operatsion tizimlariga asoslangan mobil ilovalar konstruktor platformalarini ishlab chiqishning maʼlumotlar bazasi yaratildi va tuzilma arxitekturasi shakllantirildi.
   
3. 
   Axborot tizimlarida maʼlumotlarga intellektual ishlov berish, izlash modellarini va joriy qilish loyihasi.
   

Bojxona axborot tizimlarini yaratish tamoyillari va talablari asosida avtomatlashgan boshqaruv tizimining modeli ishlab chiqilgan; Bojxona avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarida caralashga asoslangan blokli indekslash (BSBI), blokli indekslash algoritmi, SPIMI algoritmi asosida maʼlumotlarga ishlov berish usuli taklif qilingan; Davlat bojxona qoʻmitasi kompyuter tarmogʻining koʻp pogʻonali yulduzsimon topologiyasi va koʻp pogʻonali arxitekturada, yaʼni aynan uch pogʻonali yondashuvda bajarilgan boʻlib, u uzoqdan turib kirish muammolari – xavfsizlik va tezlik muammolarini hal qilish mexanizmi yaratilgan; Davlat bojxona qoʻmitasi dasturiy majmuasining arxitekturasi va maʼlumotlar bazasining ER modeli, avtomatlashtirilgan axborot tizimining axborot mantiqiy (ER) modeli ishlab chiqilgan; Maʼlumotlarni izlashda ierarxik klasterizatsiya, EfficientHAC funksiya algoritmi, modifikatsiyalangan variantlari ishlab chiqilgan; Yuklarni bojxona nazorati avtomatlashtirilgan tizimining axborot oqimlari optimal logistikasi jarayonlarini aniqlash algoritmida optimal logistikalarni va kiruvchi oqimdan axborot oqimlari ulushini aniqlash uchun algoritmning modifikatsiyalangani ishlab chiqilgan.

4. 
   Bitiruv malakaviy va magistrlik ishlari natijalari va yutuqlari bilan almashish imkoniyatini beruvchi virtual birja platformasini ishlab chiqish, loyihasi. IS-ICT dastur yadrosi va asosiy funksiyalarni ishlab chiqish mexanizmini yaratildi; Birja platformasi bilan bogʻlanishni taʼminlash uchun muvofiqlik shartlari ishlab chiqildi va shu shart talablariga mos ravishda platformani shakllantirish modeli va maʼlumotlar bazasiining tuzilmasi yaratildi; IS-ICT platformasining funksional IDEF modellari qurildi; Tahlil qilish orqali kasbiy kompetentlikni aniqlash usuli va algoritmi ishlab chiqildi; IS-ICT tizimning elementlari asosida ishlash mexanizmi va ER diagrammasi ishlab chiqilgan; IS-ICT tizimida tranzaksiya konsepsiyasi kutish vaqtini optimallashtirish varianti taklif qilingan; Ishning mualliflik himoyasi uchun sertifikatlash algoritmi va dasturiy moduli, ilmiy yutuqlarning maʼlumotlar bazasini yaratish uchun elektron kutubxona shakllantirish algoritmi va dasturiy taʼminoti ishlab chiqilgan;
   

IS-ICT tizimining elementlari asosida BMI va MD ishlarining ilmiy yutuqlari, maʼlumotlar bazasi va elektron kutubxonasi asosida boʻlajak bitiruvchilar uchun bazaviy resurs vazifasini oʻtaydi; Shuningdek, mavzularni erkin tanlashda, ishlarning sifatini aniqlash, oʻxshashligini aniqlash va sertifikatlash asosida BMI va MD ishlarining yuqori saviyada bajarilishi va amaliyotga joriy qilishda xizmat qiladi; Bu tizim talabalarni kasbga yoʻnaltirish omili sifatida ularning kasbiy kompetenligini aniqlashda va mutaxxassisli boʻyicha qaror qabul qilishlariga xizmat qiladi;
Dasturlashni oʻrganuvchilar uchun “onlayn xakam” testlash tizimi Dasturlashni oʻrganuvchilar uchun “onlayn xakam” testlash tizimi yaratiladi
Talabalarning iqtidori va reyting koʻrsatkichlari boʻyicha sinflashtirishni avtomatlashtiruvchi dastur - Talabalarning iqtidori va reyting koʻrsatkichlari boʻyicha sinflashtirish algoritmi va dasturiy vositasini yaratish masalasi qaralgan, bu dastur yordamida talabalarni kasbga kompetentligini aniqlashni avtomatlashtirish imkonini beradi.
Gaz tarkibi zichligini aniqlash va baholashning avtomatlashtiril-gan hisobi dasturi Dasturi gaz taʼminot tarmoqlarining texnik-texnologik koʻrsatkichlarini aniqlash va baholash uchun moʻljallangan. Shu bilan birga Gaz oʻtkazuvchi quvurlarning gidravlik hisoblash va baholash uchun foydalanish mumkin.
Office Work 1.0 - Dastur barcha soha tashkilotlariga xodimlarning ichki ish yuritish hujjatlarini rasmiylashtirish jarayonlarini osonlashtirish va tezlashtirish imkoniyatini yaratadi hamda ish yuritish hujjatlari: ariza, bildirishnoma, tilxat, tarjimayi hol, ishochnoma, eʼlon, tushuntirish xatida qayd etilgan xodimlar toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni elektron shaklda saqlashga, xodimlar haqida maʼlumotni tez va oson topishga, yuqoridagi hujjatlarni chop etishga moʻljallangan. Portfolio-S 1.0 - Dasturda taʼlim muassasalari talabalarining shaxsiy fazilatlari, guruh murabbiyi va zqituvchilari tomonidan berilgan tavsifnomalari, reyting ballari, sportdagi yutuqlari, kursdoshlari tomonidan berilgan baholari avtomatlashtirilgan tarzda beriladi. Murakkab tizimlarni sifatini baholash uchun dasturiy vosita - Murakkab obyektlarni baholashda uning elementlari toʻgʻrisidagi maʼlumotlar noaniq boʻlganda, qaror qabul qilishda, boshqaruvda ishlab chiqildi.