O`zbekiston Respublikasining davlat tili o`zbek tilidir

S: “K ? ” S: “K ! ” S: “K .” So`zlovchi gapi ko`chirma gap ichida kelsa, tinish belgilari quyidagicha ishlatiladi: Ko`chirma gapning uzilgan qismida vergul, nuqtali vergul, ikki nuqta qo`yilgan bo`lsa yoki hech qanday tinish belgisi bo`lmasa, so`zlovchi gapining har ikki tomonidan vergul va tire qo`yiladi. Masalan: Kampir ketish uchun eshikka tomon borarkan, Aleksey: “Rahmat buvijon”, -dedi -S: “K”. Ko`chirma gapning uzilidan qolgan qismidan so`ng nuqta qo`yilgan bo`lsa, so`zlovchi gapidan oldin vergui va tire, undan keyin esa nuqta va tire qo`yiladi. Ko`chirma gapning davomi bosh harf bilan yoziladi.”Mana shu bo`siq Mirzacho`lga yakkalanib qolgan hayvonlarning eng oxirgisi, -deb ta`kidladi bobom.
- Mening nomimdan hayvonot bog`iga topshirib yubordi ”. “K, _S . -K ” Ko`chirma gapning uzilidan qismidan so`ng so`roq yoki undov belgisi qo`yilgan bo`lsa, so`zlovchi gapidan oldin tire, undan keyin nuqta va tire qo`yiladi. Ko`chirma gapning davomi bosh harf bilan yoziladi“Arilarning g`ashiga tegmang!”-deb ogohlantirdi bobom. Bir yopisgsa qo`ymaydi “Qiziq ! - dedi Ahmad. - Arilarga teginmoqchi bo`lasiz ”.
“ K ? -s. -K” . K ! - S. -K ”. Ko`chirma gap so`zlovchi gapi ichida kelsa, so`zlovchi gapining uzilib qolgan qismidan so`ng ikki nuqta qo`yilib, ko`chirma gap qo`shtirnoq ichiga olinadi. Ko`chirma gap dan keyin vergul va tire qo`yiladi, so`zlovchi gapning davomi yoziladi. Xadicha aya doim: “Baraka top qizim, obro`ying, iqboling bundan ham baland bo`lsin ”, -der edi. (H. N) S: “K”, -S.
Ko`chirma gap so`roq, buyruq yoki his-hayajon gap bo`lsa, so`roq va undov belgilari qo`shtirnoq yoyopilmasdan oldin qo`yiladi.
O`qituvchi: “Abdulla Qodiriyning “o`tgan kunlar” romanini o`qiganmisan? ”- deb so`radi. S: “K ? ” -S.

O`ZLASHTIRMA GAP

Shakli o`zgartirilib, mazmun saqlangan o`zgalarning gapi o`zlashtirma gap deyiladi.

Bunday gaplarda o`zgalarning gapi leksik, semantik , grammatik va ohang jihatidan O`zlashtirilib beriladi, yani o`zgalarning fikri so`zlovchi tomonidan hikoya qilinadi. Misollarni qiyoslaymiz: Ko`chirma gapni : “Kitob aqilning kaliti”, -dedi o`qituvchi.O`zlashtirma gap: O`qituvchi kitob oqlning kaliti ekanligini aytdi.Ko`chirma gap : “Imtihonlarga qanday tayorlayapsan ? ” - deb so`radi kursdoshim.O`zlashtirma gap: kursdoshim imtihonlarga qanday tayorlanayotganini so`radi.