O`zbekiston Respublikasining davlat tili o`zbek tilidir

35 s. Dissimilatsiya -lat dissimlatis so`zidan “noo`xshashlik” demakdir.So`z tarkibidagi o`xshash undoshlarning talaffuz paytida bir- biriga o`xshamay qolishi dissimilatsiya deyiladi. Masalan: zarar, zaral, zarur, zaril, rr> rl, hodisasi yuz bergan.
Bu hodisa ham ta`siriga oluvchi tovush o`rniga ko`ra ikki xil: a) progreesiv dissimilatsiyada kkita o`xshash tovushning keyingisi oldingisiga o`xshamay qoladi: birorta,bironta. b) regrissiv dissemilatsiyada esa oldingin tovush keyingisiga o`xshamay qoladi: direktor, dilektor, koridor, kolidol.
36 s Metateza - lat. metatez - “o`rin almashtirmoq” demakdir.Nutq jarayonida so`z tarkibidagi tovushlarning o`rin almashtirish hodisasi metateza deyiladi. Masalan, qayroq> qayroq; yomg`ir> yg`mir, uch>ru mq>g`n.Bu hodisa zamon munosabatiga ko`ra ikki xil . a) diaxron(tarixan almashuv ) sarimsoq> samirsoq, aylan> aynal;b) sinxron (hozirgi holat) to`g`ri, torg`i, ahvol, avhol kabi.
Almashinuvchi tovushlarning joylashuviga ko`ra ikki xil: a) kontakt (yonma - yon tovushlar) o`hshaydi, oxshaydi, to`g`ra> to`rg`a; v)distakt (tovushlar va bo`g`ilar osha almashish) aylana> aynala, sarimsoq> samirzoq va boshqalar.
37 s. Pozitsion o`zgarishlar.Tovushning so`zdagi o`rni urg`uli yoki urg`usiz bo`g`inga kelish bilan bog`liq o`zgarishlar pozision o`zgarishlar deyiladi. Bu o`zgarishlarni jadvalda shunday ko`rsatish mumkin.

	tovush ortishi	so`zning qaysi o`rnida ortirishiga ko`ra	proteza epenteza epiteza	istarap-shtrafuruz-rus pikir-fikr,hukumiron- hukmron. bangka-bank,kioska-kiosk
		So`zning qaysi o`rnida tush-ushiga ko`ra	prokopa sinkopa anakopa	irik-yirik,iyna-yigna traktir-traktor go`sh-go`sht,sus-sust
pozit- sion	tovush tushishi	Yonma-yon kelgan unlidan qaysi birining tushishiga ko`ra ikki o`xshash bo`g`indan biri- ning tushuishiga ko`ra	sineresiz eliziya ganlologiya	malo:at>malohat,qiro-t-qiroat saralayaq- sarioloyoq borolmadi-boraolmadi kattaka-kattaka katta aka bilatta-biladida
reduk-siya	reduksiya	Tovushning kushsiz pozitsiyada to`liq talaffuz qilinmasligi		bilak, tilak, biroq