O’zbekiston Respublikasining alohida muhofaza qilinadigan hududlari

UrDU tabiiy fanlar fakulteti biologiya yo`nalishi magistratura talabasi Narboyeva Shaxnozaning “O‘simliklar o‘rtasidagi munosabatlar” mavzusida tayyorlagan taqdimoti

• UrDU tabiiy fanlar fakulteti biologiya yo`nalishi magistratura talabasi Narboyeva Shaxnozaning “O‘simliklar o‘rtasidagi munosabatlar” mavzusida tayyorlagan taqdimoti

Reja

• 1. Efemer, efemeroid, kosmopolit turlar haqida tushuncha.
• 2. Turlarning o`zaro ta`sirlanish xillari.
• 3. Bevosita munosabatlar: parazitlik, simbiotik, fiziologik, bioximiyaviy, mexanik, epifitlik.

Jamoadagi o`simlik turlari bilan muhit o`rtasida doimiy ravishda bo`lib turadigan munosabatlar juda muhim va murakkab jarayondir. Ayniqsa, o`simlik turlari orasida muhit ta`siri juda muhim. Buni bir muncha to`g`ri tushunish uchun jamoaning tarixiy taraqqiyoti va evolyutsiyasini bilish kerak bo`ladi. Ma`lumki, jamoa tasodifan turlardan tashkil topmaydi. Balki asrlar bo`yi, ba`zan minglab yillar davomida shu muhitga moslashgan va ma`lum bir jamoaga birlashgan bo`ladi. Shuning natijasida Yer sharining har bir mintaqasida o`ziga xos jamoalar tashkil topib, ular bir-birlaridan keskin farq qiladi. Har bir jamoadagi turlar tarkibining jamoa florasining turli-tuman bo`lishida tuproq, iqlim, relef kabi ekologik omillar bilan birga turlarning kelib chiqish tarixi ham asosiy rol o`ynaydi. Shunday bo`lsada, jamoadagi turlar doimiy ravishda o`zgarib turadi. Ayniqsa, bunday hol mavsumiy o`zgarishda yaqqol ko`zga tashlanadi. O`t o`simliklar qoplami va zich o`rmonzorlarda buni kuzatish mumkin. Misol uchun cho`l yoki adir, tog` mintaqasida erta bahorda, ba`zi bir efemer va efemeroid o`simliklar gullasa, yoz boshlarida esa boshqa turlarga mansub o`simliklar gullaydi. Jamoadagi efemer va efemeroid turlar deganda nimani tushunamiz?

• Jamoadagi o`simlik turlari bilan muhit o`rtasida doimiy ravishda bo`lib turadigan munosabatlar juda muhim va murakkab jarayondir. Ayniqsa, o`simlik turlari orasida muhit ta`siri juda muhim. Buni bir muncha to`g`ri tushunish uchun jamoaning tarixiy taraqqiyoti va evolyutsiyasini bilish kerak bo`ladi. Ma`lumki, jamoa tasodifan turlardan tashkil topmaydi. Balki asrlar bo`yi, ba`zan minglab yillar davomida shu muhitga moslashgan va ma`lum bir jamoaga birlashgan bo`ladi. Shuning natijasida Yer sharining har bir mintaqasida o`ziga xos jamoalar tashkil topib, ular bir-birlaridan keskin farq qiladi. Har bir jamoadagi turlar tarkibining jamoa florasining turli-tuman bo`lishida tuproq, iqlim, relef kabi ekologik omillar bilan birga turlarning kelib chiqish tarixi ham asosiy rol o`ynaydi. Shunday bo`lsada, jamoadagi turlar doimiy ravishda o`zgarib turadi. Ayniqsa, bunday hol mavsumiy o`zgarishda yaqqol ko`zga tashlanadi. O`t o`simliklar qoplami va zich o`rmonzorlarda buni kuzatish mumkin. Misol uchun cho`l yoki adir, tog` mintaqasida erta bahorda, ba`zi bir efemer va efemeroid o`simliklar gullasa, yoz boshlarida esa boshqa turlarga mansub o`simliklar gullaydi. Jamoadagi efemer va efemeroid turlar deganda nimani tushunamiz?