O’zbekiston Respublikasida surdopedagogika tarixi Fayziyeva Shahlo Nurpulloyevna

O’zbekiston Respublikasida surdopedagogika tarixi

Fayziyeva Shahlo Nurpulloyevna

• O’zbekistonda aqliy va jismoniy rivojlanishida mavjud bo’lgan dastlabki maxsus maktabinternat 1919 yilda sobiq sovet xukumati raxbari Y.Oxunboboevning qaroriga muvofiq Toshkent shahrida tashkil etilgan

kar va zaif eshituvchi

ko’zi ojiz

tayanch harakat a'zolari shikastlangan bolalarga

• 1920-21 yillarda Toshkent shaqrida Y.Oxunboboev nomli Respublika ko’zi ojiz bolalar maktab-internati va 1-sonli kar bolalar maktab-internati tashkil etiladi. Mazkur maktabinternatlar qoshida maktabgacha tarbiya bo’limlari ochilib, ularga bog’cha yoshidagi eshitishda nuqsoni bo’lgan bolalar qabul qilinadi. 1960-70 yillarda kar va zaif eshituvchi bolalar uchun alohida dastlabki maktabgacha tarbiya muassasalari va mahsus guruhlar Toshkent shahrida (442,404), Toshkent, Andijon, Farqona, Namangan, Samarqand, Jizzax viloyatlarida ochiladi. Maktabgacha muassasalarda ishlovchi mutaxassislar sobiq Sovet Ittifoqining poytaxti Moskva Davlat Universitetida taqsil olib keladilar

• Toshkent Davlat Pedagogika Instituti pedagogika va psixologiya fakulteti qoshida 1968 yilda defektologiya bo’limi ochiladi. 1974 yildan boshlab pedagogika va psixologiya fakulteti surdopedagoglarni tayyorlay boshlaydi.

• 1973 yilgi Sobiq Sovet Ittifoqi Ministrlar Kengashining "Maxsus maktab (maktab-internat), maktabgacha tarbiya muassasalar tarmog’ini kengaytirish to’qrisidagi" qaroriga muvofiq Respublikamizning barcha viloyatlarida kar va zaif eshituvchi bolalar uchun maktab-internatlar ochiladi. Deyarli barcha maktab-internat qoshida maktabgacha tarbiya bo’limlari tashkil etiladi

• Hozirgi kunda Respublikada kar va zaif eshituvchi bolalar uchun 19 ta maktab internati va 15 ta maktabgacha tarbiya muassasa va guruhlar faoliyat ko’rsatib, ularda qariybo’rt ming nafar bolalar qamrab olingan.
• Hozirgi kunda maktabgacha tarbiya yoshidagi eshitishda nuqsoni bo’lgan bolalarga ta'lim-tarbiya berish tizimini takomillashtirish maqsadida mutaxassis- olimlar tomonidan korreksion davlat ta'lim talablari, dasturlar, o’quv-metodik qo’llanma va darsliklar yaratilmoqda.

Maktabgacha guruhlar dasturi umumiy didaktik va va maxsus tamoyillar asosida tuzilgan bo’lib, kar bolalarning jismoniy, aqliy, ahloqiy, meqnat va estetik tarbiyasini ta'minlovchi tasavvur, bilim, malaka va ko’nikmalarni shakllantirishni nazarda tutadi. Dastur quyidagi bo’limlardan tashkil topadi:

Maktabgacha guruhlar dasturi umumiy didaktik va va maxsus tamoyillar asosida tuzilgan bo’lib, kar bolalarning jismoniy, aqliy, ahloqiy, meqnat va estetik tarbiyasini ta'minlovchi tasavvur, bilim, malaka va ko’nikmalarni shakllantirishni nazarda tutadi. Dastur quyidagi bo’limlardan tashkil topadi:

• 1) Jismoniy tarbiya
• 2) o’z-o’ziga xizmat ko’rsatish va madaniy-gigienik malakalarni shakllantirish
• 3) o’yin
• 4) Tevarak atrof bilan tanishtirish va tabiatdagi mavsumiy o’zgarishlarni kuzatish.
• 5) Predmet amaliy ta'lim va tasviriy faoliyat.
• 6) So’zli nutqni shakllantirish
• 7) Eshitish qobiliyatinii rivojlantirish va talaffuz .
• 8) Matematik tasavvurlarni shakllantirish

Сурдопедагогика

Тизим ичидаги	Тизимдан ташкари