Ozbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

Fan :Ona  tili 
Sinf : 4- sinf  
Mavzu :  “So‘z  turkumlari”.   
Vaqt:   45 minut 
Dars nomi :  Kitob - xazina 
Maqsad:  1.  O‘quvchilarning  so‘z  turkumlari  xaqida  bilimlarini  mustaxkamlash 
2.O‘quvchilarda  so‘zlarni  so‘roq  yordamida  turkumlarga  ajratish  ko‘nikmasini  
rivojlantirish 
3. O‘quvchilarda  kitobga  muxabbat  tuyg‘usini  o‘stirish. 
Jihozlar :  Izohda  berilgan  matn,  izohda  berilgan  bitta  varaqda yozilgan savollar,  
izohda  berilgan   konvert  ichiga  solingan  so‘zlar,  A-3 qog‘oz,  skotch,  qaychi,  markerlar. 
Jarayon. 
1.O‘tilgan  mavzularni takrorlash. (7 minut) “Xulosalash” metodi  o‘tkaziladi. Bunda 
o‘qituvchi o‘quvchilarga savollar  yozilgan  varaqlarni  tarqatadi.  O‘quvchilar  yonlarida  
o‘tirgan  partadosh  o‘rtog‘iga  bu  savollarni  beradi. O‘qituvchi  o‘tilganlarni   
mustaxkamlash  maqsadida  savollar  beradi. 
- Ot  deb  nimaga  aytiladi? 
- Sifat deb  nimaga  aytiladi? 
- Fe’l deb  nimaga  aytiladi? 
2. O‘qituvchi  yangi  mavzu  va  dars  maqsadini  e’lon  qiladi. (1 minut). O‘qituvchi  
insonlarning  nutqi  gaplardan,   so‘zlardan  iborat  ekanini,   so‘zlar  esa  qaysidir  so‘z  
turkumiga  ega  bo‘lishi  xaqida  gapiradi.  Nutq  yozma  va  og‘zaki  bo‘ladi. Yozma  nutq  
kitoblarda  uchraydi.   
O‘qituvchi   xozirgi  bajariladigan  vazifa  kitobga  bog‘liq  ekanini  aytadi. 

---

 
 
 
132 
3. O‘qituvchi  o‘quvchilarni  5-6- kishilik  guruhlarga  bo‘ladi.  Xar  bir  guruhga  konvert 
(ichida   gapdagi  so‘zlari  aloxida – aloxida  qirqib  solib  qo‘yilgan)  beradi.  O‘quvchilar  bu  
so‘zlarni  o‘z  o‘rniga   qo‘yib  gap  tuzishlari  kerak. (5 minut)   
4.  Ikkinchi  vazifa  beriladi.   1-2-3-guruhlar  matnning birinchi  yarmi,  4-5-6-guruhlar  esa  
matnning  ikkinchi  yarmi  bilan  ishlaydilar.  Guruhlar  matndan  berilgan  so‘z  turkumiga  
oid  so‘zlarni  yozadilar: 1- guruh  ot,  2- guruh  sifat, 3- guruh   fe’l,  4-guruh  ot,  5- guruh  
sifat,  6-guruh  fe’l  so‘z  turkumlarini  topib,  A-2ga  yozadi.(8min) 
4. Taqdimot.  (10 minut)  Guruhdan  ikki  o‘quvchi  chiqadi.    Bir  o‘quvchi  chiqib,   
tuzilgan  gapni  o‘qib  beradi.   Ikkinchi  o‘quvchi  berilgan  so‘z  turkumiga  oid  topilgan  
so‘zlarni  o‘qib  beradi.  
5.Muhokama. (9 minut) 
Guruhda  ishlash  sizga  yoqdimi? 
So‘zlardan  gap  tuzayotganda  qanday  qiyinchiliklarga  duch  keldingiz?    
Matndagi  so‘zlarni  turkumlarga  ajratishda-chi? 
Kim  yordam  berdi? 
Agar  do‘stingiz  yordam  bergan  bo‘lsa,  shu  paytda  o‘zingizni  qanday  xis  qildingiz? 
So‘z  turkumlari  orasida  qanday  farq  bor   ekan? 
Insonga  kitob  nima  uchun  kerak  deb  o‘ylaysiz? 
Kitob  yaxshi  saqlanishi  uchun  nima  qilish  kerak  deb  o‘ylaysiz? 
5. Daftarga  “Kitob”  matnini  yozish. (6 minut)  
Izoh .  Matn: 
Ikkita   guruhga  ichida   bir  xil   so‘zlar  solingan  konvertlar  berilishi  mumkin.    
1-konvert:  kim,  ko‘p,  ko‘p,   o‘qisa,  u, biladi. 
2-konvert:  bilim,  manbai,  kitob. 
3-konvert:  kitob,  bilim,  bulog‘i. 
4-konvert: yaqin,  kitob,  eng,  do‘st. 
    O‘quvchilar  partadosh  o‘rtog‘iga  beradigan  savollar: 
Savollar  
* Ona  tilimizdagi  qanday  so‘z  turkumlarini   bilasan? 
* Ot  qanday  so‘roqqa  javob  bo‘ladi?  Misol   keltir. 
* Sifat  qanday  so‘roqqa  javob  bo‘ladi?  Misol   keltir. 
* Son  qanday  so‘roqqa  javob  bo‘ladi?  Misol   keltir. 
* Fe’l  qanday  so‘roqqa  javob  bo‘ladi?  Misol   keltir.