O‘zbekiston respublikasi xalq ta'limi vazirligi t. Usmonxo‘jayev, M. Toirova

MAKTABGACHA TARBIYA YOSHIDAGI
BOLALAR UCHUN O‘YINLAR
«ChumchuqIar va avtomobil»
O‘yinning maqsadi - tarbiyachining buyrug‘i bilan bolalarni turli yo‘nalishda, bir-birlariga urilmasdan harakat qilishga va yo‘lni o‘zgartirib, o‘z joyini topib olishga o‘rgatishdan iborat.
Bolalar maydoncha yoki xonaning bir tomoniga qo‘yilgan stullarda yoki skameykalarda o‘tiradilar. Bolalar - chumchuqlar, u yer esa - in bo‘ladi.
Ikkinchi tomonda turgan tarbiyachi avtomobilni ifoda etadi. U: «Qani, chumchuqlar, yo‘lga uchib tushamiz», deydi. Shunda bolalar maydoncha bo‘ylab xuddi chumchuqqa o'xshab, qoTlarini qanot qilib, qoqib yuguradilar. Oradan biroz vaqt o'tgach, tarbiyachi: «Ehtiyot boTinglar, avtomobil kelyapti. Qani qushchalar, in- inlaringizga qochinglar», deydi. Avtomobil garajdan chiqib, chumchuqlarga qarab yuguradi. Chumchuqlar inlariga qarab uchadilar (joylariga borib o‘tiradilar). Avtomobil esa garajga qaytadi.
Dastlab o‘yinda 10-12 bola keyin butun guruh qatnashadi. Tarbiyachi oldin chumchuqlarning qanday uchishini, qanday don cho‘qishini ko‘rsatib beradi. Bolalar chumchuqlarga taqlid qilib o‘qituvchining harakatlarini takrorlaydilar. Keyin o‘yinda avtomobilni tarbiyachining o‘zi ipga bogTab, sudrab yuradi. Faqat o‘yinni bir necha marta takrorlagandan keyingina harakatchanroq bir bolaga avtomobilni olib chiqish va yurishni topshirish mumkin. Qushchalar o‘z inlariga yetib olishlari uchun avtomobil juda tez yurmasligi kerak.
«Poyezd»
i > yiiining maqsadi - bolalarni bir nechtadan bo‘lib, •yviiI l»i I>ii ming orqasidan ushlab, keyinchalik ushlamasdan yni ivhgii va to‘xtatishga o‘rgatishdan iborat bo‘ladi.
I .nbiynchi bolalarga bir-birining orqasida turishni taklif Hllmll «Siz.lar vagonchalar, men - parovoz bo‘laman», ikh " zi bolalarning oldiga borib turadi. Parovoz hushtak ylliiliuli da, dastlab asta harakatlanib, so‘ng tez yurib ketadi ibiil'ivni hi «du-du-du» deb ovoz chiqaradi, bolalar uning Mllihin qadamlarini tezlatib, keyin yugurib ketadilar). Hn ni'ia tarbiyachi harakatni sekinlashtirib, asta-sekin ln'mnydi. So'ngra tarbiyachi: «Poyezd bekatga yetib keldi. Miiim. bckat», dcydi. U yana hushtak chalib, yurib ketadi.
I ' isllab bcsh-oltita bola ketma-ket turadi, qolganlari Ihilcliularda o‘tirib, tomosha qilishadi. 0‘yinni iHhnilaganda bolalar soni 12-15 kishiga yetishi mumkin. tl'ym ko‘p marta takrorlangandan so‘ng eng chaqqon |nilii)'ii parovoz bo‘lishni topshirish mumkin. Vagonlar bir- hlfldiin uzilib qolmasligi uchun parovoz juda tez yurmasligi ki'ink.