O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi jizzax viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

2. IJTIMOIY TARMOQLAR VA AQLLI MOBIL ILOVALAR
Facebook ijtimoiy xizmatlar, Google xizmatlari va vositalari, Wiki veb-sayti, internetda ovozli fayllar yoki videolarni tarqatish uchun podkastlar, bloglar, Youtube video hosting, bulutli texnologiyalar - bularning barchasidan ta’lim olishda foydalanish mumkin. Bloglar о‘qituvchi va о‘quvchilar о‘rtasida qayta aloqa vositasi sifatida ta’limga yaxshi qо‘shildi. Youtube da siz video ma’ruzalarni о‘rnatishingiz va namoyish qilishingish mumkin. Google xizmatlaridan foydalanib о‘quv jarayonini moslashuvchan va qiziqarli qilishingiz mumkin.
SMART-ta’limning keng tarqalishi birinchi navbatda Internettexnologiyalarni takomillashtirish bilan, ikkinchidan, Wi-Fi, 3G, 4G kabi simsiz texnologiyalarning rivojlanishi va uchinchidan, Internetda onlayn ta’lim resurslarining keng tarqalganligi bilan bog‘liq.
SMART ta’limning asoslarini shakllanishida, shuningdek, Facebook, YouTube, Twitter va turli bloglar kabi, odamlarning о‘z Internetkontentini yaratishga imkon beradigan Web 2.0 texnologiyalarining rivojlanishi xizmat qildi.
Ta’lim dasturlarida Wyeb 2.0 texnologiyalarining imkoniyatlarini qanday qо‘llash mumkin?
Ushbu savolga bir qator javoblar mavjud:

• 
  о‘quv materiallarini bepul tarqatish uchun tarmoqli jamoalardan foydalanish;
  
• 
  mustaqil о‘quv materiallarini yaratish;
  
• 
  informatika sohasida maxsus bilim va kо‘nikmalarsiz faoliyatning yangi shakllariga qatnashish.
  

O‘qituvchilar ushbu texnologiyalarni bir-biri bilan va о‘quvchilarining ota-onalari bilan muloqotda bо‘lishlari, kasbiy tajriba almashishlari, mashg‘ulotlarning mazmunini yangi materiallar bilan boyitish, о‘quvchilarning о‘qishga bо‘lgan qiziqishini oshirish, kasbiy rivojlanish uchun foydalanishlari mumkin. O‘qituvchi va о‘quvchilar ta’lim jarayonida teng ishtirokchilarga aylanishadi: ularning har biri zarur ma’lumotlarga ega bо‘lish imkoniyatiga ega bо‘lishadi, umumiy tadqiqotning xulosasini har biri о‘z ishi natijalari bilan tо‘ldiradi.
Microsoft Power Point yoki Macromedia Flash singari dasturiy ta’minot paketlaridagi multimediya prezentasiyalaridan foydalangan holda о‘quv mashg‘ulotlarini о‘tkazish me’yoriga aylandi. Ammo odatiy taqdimot texnologiyalari (Microsoft Power Point, Macromedia Flash) bilan bir qatorda taqdimotning slayd-shou kо‘rinishidan voz kechish imkonini beradigan interfaol texnologiyalar deb nomlangan vositalar paydo bо‘ldi.
Interaktiv jihoz, masalan SMART Boards interaktiv doskasi yordamida axborotlarni uzatishda ma’ruzachiga quyidagi imkoniyatlarni yaratadi: maxsus rangli markerlar bilan yozish, о‘quv materialini namoyish qilish, ekrandagi tasvir ustiga yozma sharh berish mumkin. Shu bilan birga, SMART Boards interaktiv doskasida yozilgan hamma narsalarni о‘quvchilarga berilishi, ma’lumotlarni saqlashning turli vositalarda saqlanishi, chop etilishi, darsda qatnashmagan о‘quvchilar elektron pochtasiga yuborilishi mumkin. SMART Boards interaktiv doskasida ma’ruza davomida yaratilgan о‘quv materiallari doska ichida о‘rnatilgan video yozuvchi moslama yordamida yozib olinishi, saqlanishi va qayta-qayta namoyish etilishi mumkin.
Doskaning interaktivligini ta’minlaydigan bir nechta texnologiyalar mavjud. Bu texnologiyalardan biri sensorli rezistorli, boshqasi - SMART Technologies kompaniyasining DViT texnologiyasidir. Ularda ekranning burchaklarida shinatiladigan maxsus raqamli video kameralardan foydalaniladi. Bundan tashqari, maxsus moslama yordamida har qanday plazmali panellarni interaktiv doskaga aylantirish mumkin.
SynchronEyes dasturiy paketi yordamida, о‘qituvchi о‘quvchilarning nima bilan shug‘ullanishini kuzatishi, о‘quvchilar ishlayotgan barcha monitorlarni kо‘rsatishi, о‘quvchilar monitorlarini bloklashi, interfaol doskadan barcha kompyuterlarga ma’lumotlarni, masalan, test materiallarini jо‘natishi mumkin.
Interaktiv doskalarda ishlashda о‘quvchilar diqqatini yig‘ish yaxshilanadi, о‘quv materiallari tez о‘zlashtiriladi va natijada har bir talabaning fanlardan о‘zlashtirishi oshadi.
Smart Classroom Suite - interaktiv о‘rganish uchun mо‘ljallangan dastur.
Smart Classroom Suite interaktiv о‘quv dasturi kompyuterlashtirilgan sinflarda о‘qituvchilar va о‘quvchilar uchun mо‘ljallangan maxsus dasturiy paket hisoblanadi. Ushbu paket

• 
  Smart Notebook™ hamkorlikda ta’lim olish dasturiy ta’minoti;
  
• 
  Smart Notebook™ CE о‘quvchilar uchun dasturiy ta’minot,
  
• 
  Smart Sync™ sinfni boshqarish dasturiy ta’minoti;
  
• 
  Smart Response™ interaktik sо‘rovlarni amalga oshirish dasturiy ta’minotlarini о‘z ichiga oladi.
  

Smart Classroom Suite dasturi bilan о‘qituvchilar sinfda о‘rganish jarayonini samarali boshqarishlari va darslarni о‘tkazishlari mumkin. Foydalanish oson bо‘lgan vositalar о‘qituvchilarga qiziqarli multimedia darslarini tayyorlashga yordam beradi. Asboblar panelini ishlatish orqali о‘qituvchilar bir tegish bilan Smart Exchange™ veb-saytiga boshqa о‘qituvchilar tomonidan yaratilgan darslarni topishlari yoki о‘z tajribalarini boshqalar bilan baham kо‘rishlari mumkin.
Zamonaviy ta’limga yangi yondashuvlarni turli kichik dasturiy ta’minotlar (gadjetlar) siz tasavvur qilish qiyin. Gadjetdan SMART о‘rganish vositasini yaratish uchun qо‘shimcha dasturiy ta’minotni о‘rnatishingiz kerak. Smartfon yoki planshetga qanday dasturiy ta’minotni о‘rnatish kerak? Buni qanday qilish kerak?
Ushbu masalalarni hal qilish uchun Google tizimi mobil qurilmaga SMART ilovasini о‘rnatadigan «Play Market» ilovasini taklif qiladi.
«Play Market» mobil operasion tizimi Android smartfonlari va planshetlarining standart vositalarida о‘rnatilgan ilovadir. Ushbu ilovadan foydalanish uchun Google da rо‘yxatdan о‘tishingiz va hisobingizni (akkauntingizni) rasmiylashtirishingiz kerak. Rо‘yxatdan о‘tgan foydalanuvchilar Google tizimining barcha tarmoq dasturlariga kirish huquqiga ega bо‘ladilar. Dastur foydalanuvchi uchun hordiq va mashg‘ulot uchun juda kо‘p toifadagi ilovalarni taqdim qiladi.
Har bir о‘quv fani uchun juda kо‘p sonli ilovalar mavjud. Misol uchun, Google Play Market ga bitta о‘vuv fani qidiruvi nomini kiritishning о‘zi kifoya va monitorga ingliz tili va rus tili mobil ilovalari, adabiyot, matematika, algebra, geometriya, fizika, kimyo, biologiya, jismoniy tarbiya fanlari bо‘yicha topilgan ilovalar rо‘yxati chiqadi.
Fanlarni о‘rganish uchun kerak bо‘ladigan ba’zi mobil ilovalardan namunalarini kо‘rib chiqamiz.
“Matematik topqirlik” og‘zaki hisob-kitob qobiliyatini о‘stirish ilovasi. Ilova tez hisoblash uchun mavjud algoritmlarni aks ettiradi. Har bir о‘quvchi ularni о‘rganishi mumkin, sо‘ngra nazariy bilimlarni amaliy mashqlarda mustahkamlashi, shu tariqa og‘zaki hisoblash amaliy tajribalarini boyitishi mumkin. Bu ilovani yaratuvchilari og‘zaki hisobda tarmoqdagi boshqa foydalanuvchilar bilan raqobat qilish imkonini ham hisobga olishgan.
«GeoGebra»a dasturi barcha darajalarda matematikani о‘rganish uchun mо‘ljallangan dastur hisoblanadi. Unda geometriya, algebra, statistika va boshqa kо‘plab qо‘llanmalarni topishingiz mumkin.
«Chemist» (“Kimyochi”) dasturi kimyo darslariga qо‘shimchalar. Dastur virtual laboratoriya sifatida amalga oshiriladi. Bu yerda har bir kishi “professor” sifatida eng ajoyib tajribalarni о‘tkazishi mumkin. Dastur yuqori sifatli 3D va detallar bilan ta’minlangan. “Laboratoriya” omborxonasida ikki yuzga yaqin kimyoviy elementlar mavjud.
«Molecules» (“Molekulyar”) dasturi bilan о‘quvchilar turli moddalar bо‘yicha yangi bilimlarga ega bо‘lishlari mumkin. Ilovada kо‘plab molekulyar modellar mavjud. Har bir molekula va molekulyar tuzilmalar va moddalar haqida tо‘liq ma’lumot topish mumkin.
«Anatomy 3D Pro» (“Anatomiya 3D”) ilovasi. Ushbu dastur bilan о‘quvchilar inson tanasining ichiga kiradilar. Dastur 3D formatdagi barcha nozikliklarning noyob detallari bilan tavsiflanadi. Dastur tezkor qidiruv funksiyasi bilan ta’minlangan. O‘z bilimingizni tekshirish uchun qiziqarli viktorina taklif etiladi.
«Star Walk 2» ilovasi yulduz osmonni о‘rganish uchun mо‘ljallangan. Unda о‘quvchilar barcha yulduzlar va galaktikalar nomini va manzilini kо‘rishlari, shuningdek, ular haqida ma’lumot olishlari mumkin. Shuningdek, yulduzlar turkumi va ularning tarixi ham bor.
«Edmodo» (“Edmodo”) ilovasi - о‘qituvchilar va о‘quvchilar uchun ta’lim jarayoniga yordam beradi uchrashuv joyi. Dasturning maqsadi - о‘qituvchilar va ta’lim olayotganlarga vaqt va manzilidan qat’iy nazar doimiy ravishda о‘zaro aloqa qilish, bog‘lanish imkoniyatini ta’minlash.
«Plickers» (“Plickers2) dasturi sizga mobil telefondan foydalanib, о‘quvchilar bilan sо‘rovlarni о‘tkazishga imkon beradi. Uning asosini mobil ilovalar, sayt va QR (Quick Response, ya’ni tezkor javob) - kodlari bilan bosilgan kartachalari tashkil qiladi. «Plickers» dasturi bolalarning bilimlarini muntazam monitoringini amalga oshirishga imkon beradi, bu darsdan bir necha daqiqadan kо‘proq vaqt talab qiladi.
Har bir fandan biron-bir mavzu bо‘yicha interaktiv plakatlar va illyustrasiyalar yaratish uchun dasturlar: «LearningApps», «Thinglink»; mental kartalar – «WiseMapping», sо‘zlar buluti klasterlari – «Word It Out!» va boshqalar. Rо‘yxatdagi uskunalar "SMART tools" ilovasi yordamida о‘rnatilishi mumkin.