O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi Andijon viloyati xalq ta’limi boshqarmasi

2- ko’rinish.
Bu usulni turli shakllarda qo’llash mumkin. Bu o’qituvchining faolligiga va o’quvchilarning qaysi tomonlama bilimini sinamoqchi bo’lishiga, o’quvchilarning bilim bo’shliqlarini bu usul orqali to’ldirishga, qayta o’rganishga bog’liqdir. O’quvchilar guruhlarga ajralishi kerak.Yopishtirilagan kartochkalar bo’sh bo’lishi ham mumkin. O’quvchilar bo’sh xalqaga yopishtirilgan kartochkadagi shartga ko’ra so’z gap yoki test tuzishlari kerak. Kim birinchi bo’lsa, kartochkasini zanjirga ulaydi. O’yin uchun 3-5-10 daqiqa vaqt beriladi. O’yin oxirida o’quvchi yordamida kartochkalar tekshiriladi va to’g’ri yozilgan kartochkalar soni bilan ballanadi va rag’batlantiriladi.
Bu usulni adabiyot yoki turli darslarda ham keng qo’llash mumkin. Bu holatda kartochkalarga asar nomlari, kahramonlari, tarixiy voqealar, testlar yozilgan bo’lishi yoki o’quvchilar tomonidan o’ylab yozilishi mumkin , bu sinfdagi o’quvchilarning yoshi, bilim saviyalariga bog’liqdir.
«Qarsak »usuli
Qarsak o’yini o’quvchilarda bilim va ko’nikma ,malaka (BKM) ni amalda sinabgina qolmay, ruxiy-psixologik ta’sir ham ko’rsatadi, ilg’or pedagoglarniig fikricha qarsak ovozi o’quvchilarni ruhlantirib, charchoq holatini yengilashtirar ekan. Bu usul sinfda,turli joylarda



o’ynash uchun juda mos bo’lib o’quvchilarning ko’p yoki ozligi bunga ta’sir ko’rsatmaydi, o’qituvchi uchun qiyinchilik tug’dirmaydi.

O’quvchilar o’z joylarida bir- birlariga qarab o’tiradilar. O’ng qo’lining kaftini yuqoriga qaytargan bir -biriga yakinlashtiradilar. Ikki o’quvchi bir biriga raqibdosh sanaladi, har ikkala raqibdoshlarga ikki xil shart qo’yiladi. O’qituvchi qaysi shartga doir so’z, qo’shimcha (yoki biror bir xususiyat) aytsa, o’sha shart egasi raqibdoshining qo’liga urib, qarsak hosil qilishi kerak. Agar qarsak hosil qila olsa o’sha shart egasi ball yutib oladi. Basharti raqibdoshining qo’liga ura olmasa, qarsak hosil qila olmasa, teskari ballga «-» ballga ega bo’ladi va bu ball o’zining ballar jamg’armasidan ballni olib tashlashga majbur qiladi, chunki (-) ball noto’gri javob hisoblanadi. Ikkinchi o’quvchi qarsak hosil qilmoqchi bo’lgan birinchi raqibdoshining qo’l harakatiga qarab qo’lini olib qochishi kerak. Ya’ni raqibdoshi qarsak hosil qila olmasligi darkor. Agar ikkinchi raqibdoshining qo’liga ura olmay qarsak hosil qila olmasa, ikkinchi raqibdosh bir ballga ega bo’ladi, chunki u shart egasi bo’lmish raqibdoshiga chap bera oldi. Bu uning o’tkir zehni va ziyrakligidan dalolatdir. Qaysi raqibdoshda ballar soni yuqori bo’lsa manfiy (-) ballari yo’q bo’lsa, g’olib hisoblanadi va 5 ballga javob bergan bo’ladi. Ikkinchi ozroq ball yig’gan o’quvchi 4 ballga sazovar bo’ladi. Bu usul orqali sinfda 40-50 % o’quvchini baholash mumkin.

Ona tili va adabiyot darslarida keng qo’llash mumkin bo’lgan qarsak usuluni musiqali daqiqa sifatida yoki mustahkamlash darsi sifatida turli fanlarda qo’llash mumkin. Bu usulini boshqa fanlarga tadbiq qilishda boshqa fan muallimlarining bilim saviyasi, iqtidori, yangilikga intiluvchanligi katta ro’l o’ynaydi.

Tarix fanida tarixiy voqealar, sanalar aytilsa, biologiya fanida turli oilaga kiruvchi o’simliklar nomlari aytiladi.