O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi



Download 394,28 Kb.
Pdf ko'rish
bet9/31
Sana22.06.2021
Hajmi394,28 Kb.
#73762
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31
Bog'liq
sonning mano jihatdan turlari

Bosh.  Bu  so‘e  ba‘zi  hayvoplarni  hisoblashda  qo‗llaniladi:  Kolxoz  chorvasij 

bir yuz o‘n to‘qqiz bosh  soramol qo‘shildi. (A. Q.) 

Bosh  so‗zi  uzumiing  hisobida  ham  ishlatiladk:  Ikki  bosh  oq  chillakini 

endigina chumchuq talay  boshlagan ekan. (S. Ahm.)  

Tup.  Bu  so‗z  orhali  daraxt,  gul  va  boshqa  ba‘zi  o‗simlik-larning  hisobn ko‗rsitiladi: 



CHorvoqcha katta bo‘lmisa ham, ik~ ki tup olcha, bir tup shaftoli, bir-ikki tup  

sizil  gul  bor  ekan.  (A.  Q.)  Ariq  bo‘yida  ikki  tup  gulsapsar  ochildi.  (S.  Ahm.) 

Nafar.  Bu  so‗z  ko‗pikcha  kishilarnipg  ayrim  guruhpni  yakka-lab  hisoblashda 

qo‗llaniladi:  Ikki  nafar  qizil  askar  ko‘z  o‘n-gida.  (Oydin.)  Uch  pafar  yosh  ofitser 



gulni olishga iitilardi, (Voynich.) 

2.  Butunniig,  guruhning  yoki  to‗daiing  qismini  hisoblash  uchun 

ishlatiladigan  so‗zlar: 

Burda, Bu so‗z ko‘pincha nonning qismini bildiradi: Har ex-timolga sarish 



qopqonga  bir  burda  non  ham  sistirib  Qo‘ydi.  (S .   Ah m . )   J a m ol i d d i n  

d a stu rxon d a n   b ir  b u rd a   n on   old i.   (M.  Ism.)  Bir  burda  non bir-birisiz 

tomog‘idan  utmaydi.  (S.  Ahm.)  Ba‘zan  burda  so‗zi  ko‗chma  ma‘noda  son 

bilan  birga  aft-bashara,  yuzga nisbatan (ozg‗in, horg‗in goz degan ma‘no da) 

ham  ishlatiladi:  Mamarayim  afandiniig  ajin  bosgan,  surish -gan  bir  burda 

yuzida iljayganga o‘xshagan bir narsa ko‘rindi.  (M- Ism.) 

Parcha.  Bu  so‗z  parsa-predmetlarning  qismini  hisoblashda  qo‗llapiladi. 

Ko‗piicha kichik degap ma‘ioni ham bildiradi:  Onam bir parcha erini sottirib  

otamning o‘ligini ko‘m di. (Oy-din.) Erda bir parcha eski namat ustida kir 

ko‘rpacha,  xolos.  (O.)  Otangizdan  bir  parcha  er  qolganda,  o‘sha 

qiyinchiliklarni ko‘r-mas ediigiz. (A. Q.)  

Varaq  (sahifa).  Bu  so‗z  ko‗proq  yozilgan  yoki  yozishga  mo‗ljal-langan 

qog‗ozlarning  qismnpi  hisoblash  uchun  ishlatiladi:  SHu  niyatda  o‘rnidan 

turib bir vara.% qog‘ozni olda. (S. Ahm.) Saida  o‘n to‘rt sahifadan iborat 

qo‘l  yozma  nutqini ko‘rib  chiqdi.  (A. Q.) 

Og‗iz.  Bu  so‗z  juda  qisqa  vaqt  davssh  etuvchi  kutq  protsessi  hisobini 

anglatadi:  Bir  og‘iz  gapimiz  bor,  shuni  sizga  aytga -ni  keldik.  (A,  D.) 

Unsinning  yuragiga  quvvat  bo‘ladigan  bir-ikki  og‘iz  so‘z  aytmoqchi 

bo‘ldi.  (A.  Q.)  Bu  hisob  so‗zi  ba‘zan  fs‘l  oldida  kelib,  harakat-holat 

ifodalaydi:  Uzim  ham  siz-larni  pig‘ib,  ikki  ogiz  gaplaishoqchi  zdim,  (A. 



Q.) Bu haqda bir og‘iz aytib qo‘yishimni lozim  topmabdi.   (Mirm.)  

Luqma. Bu so‗z ba‘zai oshning qismi, ba‘zan ko‗chma ma‘poda so‗zlashish 




protsessining  qismini  hisoblash  uchun  ishlatiladi:  Gapiga  bir-ikki  luqma 

qushmoqchi  bo‘libdi.  (Oydin.)  CHandir  chaynagan kampirdek, bir luqma 

oshni og‘zida aylaitira be-ribdi. (Oydin.) 

Siqim.  Bu  hisob  so‗zi  aslida  siqmoq  fe‘lidap  yasalgan  bo‗ -lib,  to‗dadan 

malum  qismini  ajratvb  olish  ma‘nosini  ang-latadi.  U  faqat  siqnmlab  ajratish 

mumkin  -bo‗lgan  iredmet-larni  aiglatuvchi  otlar  oldida keladi:  Ziyodaxon bir 



saqam tuz tashlab chayqadi. (A. Q.) Bir siqim chaqa tanga olib unga u za tdi.  

(A.   Q . )   K u la la   . . . old ig a   b ir  si q i m   jiyd a   q o‘yd i.   (A.  Q.).  Bir  sitsim . 

palov  qilib  berarmikin   debman.  (0.)  

Siqim  so‗zi  o‗rpida  uning  sinonimi  sifatida  qisim  so‗zi  hyak  ishlatiladi: 

bir  siqim  tuproq  —  bir  qisim tuproq,  bir siqim jiyda — bir qisim jiyda va 

hokazo. 



Download 394,28 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish