O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tarix fakulteti

 
Ma’ruzaning texnologik kartasi 
Ish jarayoni 
bosqichlari
 
Faoliyatning mazmuni
 
O’qituvchi
 
Talaba 
I-bosqich. 
Mavzuga kirish
(5 minut) 
1.1. O’quv mashg’uloti mavzusi, maq-
sadi va o’quv faoliyati natija-larini 
aytadi. 
Ma’ruzaning 
ko’r-gazmali 
muammoli ekanligini ta’kidlab o’tadi.
 
Mavzu nomini yozib oladi
 
1.2. 
Mavzu 
Buyicha 
ma’ruza 
mashg’ulotining tayanch iboralarini va 
ma’ruza rejasiga izoh beradi.
 
Tinglaydi, yozib oladilar
 
2-bosqich. 
Darsni faollash-
tirish. 
2.1. Oldindan tayyorlangan savol-lar 
Buyicha tinglovchilar bilimi-ni sinab 
ko’radi. 
Quyidagi 
jon-lantiruvchi 
savollar beriladi: 
Yozib boradilar. 
Savollarga javob beradi.
 

---

227 
(20 minut) 
- Ishonch-e’tiqod qanday hosil 
Bo’ladi? 
- Rad etish isbotlash bilan qanday 
aloqadorlikka ega? 
- Bahs nima? 
- Muammoli vaziyat nima? 
-Muammoning asosiy xususiyatlari 
nimalardan iborat? 
- Gipoteza nima? 
- Bilish jarayonida nazariya qanday 
vazifalarni bajaradi? 
Faollashtirish 
jarayonida 
tala-
balarning o’quv muammosini yechish 
uchun 
izlanishga 
Bo’lgan 
faol 
zaruriyati yetarli darajada shakllanadi. 
 
2.2. Keyingi ishlarni kichik guruhlarda 
o’zkazilishi e’lon qilinadi. 
Talabalar 
kichik 
guruhlarga 
Bulinadi.
 
Kichik guruhlarga 
birlashadi.
 
3-bosqich 
Asosiy qism 
(45 minut) 
3.1 
Faollashtirilgan 
bilimlarga 
tayangan holda, mashg’ulotda hal 
qilinishi va shaklantirilishi lozim 
Bo’lgan 
muammoga 
“kiri-tiladi.” 
(Muammoning 
tuzilishi-ni 
yozib 
oladi). 
Qo’yilgan muammoga boshdanoq 
ishtirokni ta’minlash maqsadida, uni 
yechish harakatlarini tashkil-lashtiradi.
Talabalar bilan birgalikda ular 
vujudga kelgan qiyinchi-liklarni hal 
qilish 
uchun 
taklif 
qilinayotgan 
yechimlarni analiz va muhokama 
qiladi.
 
Tinglaydi. 
Yozib oladi. 
 
3.2. Muammoni yechish omillarini 
izlashni tashkillashtiriladi: bi-rinchi 
kichik 
muammo 
shakllanti-riladi, 
muammoli savolar va ishtirokchilar 
tomonidan uni yechish omillarini 
ko’rsatuvchi javoblar asosida, birinchi 
oraliq xulosa beriladi. Keyingi kichik 
muammolar yechish omillarini izlash
jarayoni analogik ravishda tashkil 
etiladi.
Dars jarayonini tashkil etish uchun 
yordamchi savollar va xulo-salar (1-
O’z fikr- mulohazalarini 
bildiradi.
 

---

228 
ilova), vizual materiallardan (2-ilova) 
foydalaniladi.
 
3.3. Kichik muammolarni yechish 
Buyicha o’z takliflarini bildi-radi, 
muammoni to’liqligicha yechishning 
optimal omillari Buyi-cha munozaralar 
olib boradi, analiz qiladi, yakuniy 
xulosa chiqaradi.
 
Savollarga javob beradi.
 
3.4. Guruhlarda mustaqil ishlash uchun
vazifalar beriladi: “Aqliy hujum” 
o’tkaziladi va dalillash-ning mantiqiy 
asoslari 
haqida 
yakuniy 
xulosa
shakllantiriladi. 
Quyidagi savollarga javob berish 
taklif etiladi: 
1. Nima deb o’ylaysiz, bahs –
munozara, tahlilga asoslangan to’g’ri 
xulosalar 
asosidagina 
ha-qiqatni 
bilishga yo’l ocha ola-mizmi? 
2. Bunda empirik va nazariy bilishning 
ahamiyati qanday namoyon Bo’ladi? 
Guruhlardagi 
faoliyatning 
bosh-
langanligini e’lon qiladi.
 
Javoblarni shakllantiradi va
uni A-32 varag’iga yozadi.
 
3.5. 
Taqdimotni 
boshlangan-ligini 
e’lon qiladi, guruhlarning chiqish 
jarayonini nazorat qiladi.
Taqdimot natijalarini kelti-radi, 
yakuniy xulosa shakllanti-riladi. 
Guruh liderlari doskaga 
javoblar yozilgan 
qog’ozlarni iladi va 
guruhning bajargan ishini 
o’qib beradi. 
4-bosqich. 
Yakuniy qism 
(10 minut) 
4.1. 
Mashg’ulot 
natijalarini
mustahkamlash maqsadida og’zaki test 
o’tkaziladi 
(testlarni 
ekranga 
chiqaradi). (3-ilova) 
Test savollariga
javob beradi. 
4.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi 
tinglovchilar faoliyati tahlil qilinadi va 
baholanadi. 
O’zini qiziqtirgan savollarni 
beradi. 
4.3. Mavzu Buyicha mustaqil o’r-
ganish uchun topshiriqlar beradi: 
“Ilmiy faoliyatda dalilashning mantiqiy 
asoslari” mavzusida esse yozib kelish. 
Topshiriqlarni
yozib oladi.