O‘zbekisтon respublikasi

Prujinali saqlovchi qurilma ko‘rinishi chizma ravishda 6.9.b – rasmda keltirilgan. Klapan prujinaning siquvchi kuchi ta’siri ostida bosimli idish teshikini berkitib turadi. Bunda idishdagi bosim bilan klapanni teshikka bosib turuvchi prujinaning siquvchi kuchi o‘zaro muvozanatda bo‘ladi. Ularning muvozanat tenglamasi quyidagicha yoziladi:

6. 
   – rasm. Yuqori bosim ostidagi idishlarning saqlovchi qurilmalari ko‘rinishi:
   

a - richagli klapan; b - prujinali klapanlar; 1- chiqarib yuboruvchi quvurlar; 2 - sharnir; 3 - klapan sterjeni; 4 - richag; 5 - yuklar; 6 - klapan; 7 - prujina; 8 - rostlovchi vint.

6. 
   – rasm. Bosim ostidagi idishlarda qo‘llaniladigan saqlovchi qurilmalar sxemalari:
   

a - richagli klapan; b - prujinali klapan; v - membranali klapan; g - otilib ketuvchi klapan, d - parchalanib ketuvchi klapan, ye - sitilib chiqib ketuvchi klapan; 1- flanetslar; 2 - pastki qisuvchi halqa; 3 - membrana; 4 - tepa qisuvchi halqa; 5 - tagliklar; 6 - halqa; 7 - қалайи (pripoy).

S  P 
d ²
4

, (6.7)

bu yerda S – prujinaning siquvchi kuchi, N;
P – idishdagi yo‘l qo‘yiladigan bosim, Pa;
d – klapan bilan berkitilgan teshik diametri, m.
Prujinaning klapanni teshikka bosib ushlab turuvchi siquvchi kuch miqdorini rostlovchi vint yordamida oshirish yoki kamaytirish mumkin. Prujinali saqlovchi qurilmaning ishchi bosimi idishdagi nazorat manometriga qarab belgilab qo‘yiladi. Membranali xavfsizlik klapani chizma ravishda 6.9.v – rasmda keltirilgan.
Membranali xavfsizlik klapanini hisoblash berilgan bosimga va klapanni yasashga tanlangan material turiga bog‘liq holatda uning qalinligini hisoblashdan iborat. Membrana qalinligi quyidagi ifoda orqali hisoblanadi, mm:

а  0,11 r
, (6.8)

bu yerda r – membrana radiusi, mm;

P – membrana parchalanib ketadigan bosim, Pa, bu bosim quyidagicha

qabul qilinadi:
P  1,25Р_nom ;

^Рnom

• 
  bosimli idishning nominal ishlash bosimi, Pa;
  

^ iz

• 
  membrana materialining egilishga mustahkamlik chegarasi, Pa.