O‟zbekiston respublikasi

MAVZU №: 11. YURAK – QON TOMIRLARINING TUZILISHI.

Ma‟ruza rejasi:

1. Organizmda qon aylanishining fiziologik axamiyati.

2. 
   Katta va kichik qon aylanish doiralari.
   

3. Yurakning tuzilishi.

4. 
   Yurak faoliyati.
   

5. Yurakning ish sikli va fazalari.

6. 
   Yurak faoliyatini boshqarilishi.
   

Tayanch iboralar: qon aylanish doiralari, yurakning ish tsikli va fazalari, yurak bo‟lmachalari va qorinchalari miokardining sistolasi, bo‟lmachalar va qorinchalar miokardining diastolasi, pauza, yurak miokardining, purkine tolalari, stannius ligaturalari avtomatiya gradientlari, elektorokardiografiya, elektorokardiograf, elektorokardiogramma, fonendoskop, yurak tonlari,fonokardiografiya, yurakning sistolik hajmi, puls to`lqini, sfigrogramma, sistolik (yoki maksimal) bosim, diastolik (yoki minimal) bosim, gemodinamika qonunlari.

Organizmda qon aylanishining fiziologik axamiyati. Katta va kichik qon aylanish doiralari

Qon o`ziga xos murakkab funksiyalarni uzluksiz xarakatda, qon tomirlari ichida aylanib yurgan sharoitda bajara oladi. qon xarakatini yurak ishi ta'minlaydi.
Yurak ikkita kovak muskulli organ bo`lib, chap yurak va o`ng yurak deb ajraladi. Ularning xar biri yana bo`lmaga va qorinchalarga ajraladi. Demak yurak 4 kovak bo`shliqli (kamerali) organ. O`ng yurakka qon kapillyar sohasidagi hujayra to`qimalaridagi CO2 gazini olib oqib keladi, vena qoni so`ng o`pkaga boradi, u yerda qon O2ga to`yinib chap yurakka keladi, chap yurakdan katta qon aylanishi tizimi orqali yana butun orgazinmga tarqaladi. qonning o`pka qon tomirlari orqali o`ng yurakdan chap yurakka xarakati o`pkada qon aylanishini (kichik kon qon aylanishi doirasini tashqil qiladi. qolgan boshqa organlarni qon bilan ta'minlanishi va ulardan qaytib kelishi chap qorinchadan o`ng bo`limagacha bosib o`tilgan yo`l- katta qon aylanish doirasini tashqil qiladi.