O‘zbekiston respublikasi

Nizolarni samarali boshqarish usullari

Nizoli vaziyatlarni boshqarishning bir qator samarali usullari mavjud.
Ularniquyidagiikkiyirikguruhgabo‘lishmumkin:

9.3.-rasm. Nizoli vaziyatlarni boshqarish usullari.

Rahbar nizoli vaziatlarning kelib chiqish sabablarini faqat kishilar harakatlaridagi tafovutlardan deb bilmasligi kerak. Albatta, bu ham qandaydir aniq holatda nizoli vaziyatning vujudga kelishida muhim omil vazifasini bajarishi mumkun. Ammo u ta’sir etuvchiomillarning faqat bittasidir. Shu sababli, rahbar, eng avvalo nizoni keltirib chiqaruvchi omillarning tahlilini qilishi, so‘ngra esa u yoki bu usulini qo‘llash bo‘yicha qaror qabul qilishi kerak.

Tarkibiy-tashkiliy usullarga quyidagilar kiradi:
Ishga bo‘lgan talabni tushuntirish usuli.Bu usuldisfunksional usulga mutlaqo zid bo‘lib, bunda har bir xodim _ouch‘limlardan qanday natija kutilishi tushuntiriladi. Bu yerda ularga quyidagilar eslatiladi:

• 
  erishishi lozim bo‘lgan natija ko‘lami;
  
• 
  kim axborotni topshiradi va kim uni qabul qiladi;
  
• 
  ma’ suliyat, javobgarlik va vakolat tizimi;
  
• 
  aniq siyosat, tartib-qoidalar va h.k.
  

Rahbar bu masalalarni o‘zi uchun aniqlantirish maqsadida emas, balki har bir vaziyatda, har bir xodim _ouch‘lim qay tarzda ish tutishini, ularni nima kutishini tushuntirib berishi lozim.
Muvofiqlashtirish va integratsiyalash usuli. Bu usul og‘zaki buyrug‘ (amr)
zanjiri deb yuritiladi.
Boshqarishda vakolatlar iyerarxiyasini, yani mansablarga ko‘ra darajama- daraja bevosita itoat etish, bo‘ysunish tartibini o‘rnatish kishilarning o‘zaro harakatlari, mehmonxona ichidagi axborotlarni oqimimni, qarorlar qabul qilishni tartibga tushiradi, muvofiqlashtiradi.
Agar ikki yoki undan ko‘proq bo‘ysunuvchilar o‘rtasida u yoki bu masala yuzasidan qarama-qarshilik, kelishmovchilik chiqib qoladigan bo‘lsa, bunday ixtilofni ularning tegishli boshliqlarga aytirib hal qilish mumkin. Bu yerda yakka hokimlik prinsipi juda ham qo‘l keladi.
Nizolivaziyatlarniboshqarishda:

• 
  boshqarish iyeraxiyalarini;
  
• 
  funksiyalararo aloqani ta’minlovchi xizmat bo‘limlarini;
  
• 
  funksiyalararo guruhlarni;
  
• 
  maqsadli guruhlar _ouch‘limlararo majlislarniintegratsiyalashham juda
  

_ouc rol o‘ynaydi. Masalan, mehmonxonadagi o‘zaro bir – biri bilan uzviy bog‘langan bronlashtirish va qabul qilish bo‘limi ortasida nizoli vaziyat yetilganligi payqab qolinsa, shu zamonoq uni oldini olish yoki bartaraf etish uchun buyurtmali sotish muvofiqlashtiruvi oraliq xizmat organi tuziladi.
Aynan shu organ bronlashtirish bo‘limi bilan qabul qilish bo‘limiga qo‘yilgan talab, aytaylik, nomerlarning to‘liq bandligi, baho, nomerlarni to‘lish grafigi va hokazo aniqlanadi va shu tarzda qaysi bo‘lim haq, qaysi biri nohaqligi o‘rgatilib, nizo chiqish oldi olinadi.