O’zbekistоn respublikаsi

~ dänä sozidan foydalaniladi: ikkita ~ ъккъ дəнə ~ ikki dänä, uchta ~ 
үч дəнə ~ üč дäнä.
Jamlik son Xorazm shevalarida egalik affiksi vositasida, ya’ni 
ikkalasi ~ иккъсъ ~ ikkisi, uchalasi ~ үчъсъ ~ üčisi kabi shakllar orqali 
ifoda qilinadi. 
Olmosh. Kishilik olmoshlari aynan yoki qisman fonetik o‘zgarish 
bilan shevalarda qo‘llanadi, ya’ni o‘g‘uz va shahar shevalarida men ~ 
мəн ~ män, sen ~ сəн ~ sän variantida kelishi xarakterli. Qipchoq 
lahjasi shevalarida III shaxsda u ~ o, ул ~ ul, ол ~ ol variantlarida 
uchraydi. Ko‘rsatish olmoshining шу ~ шо ~ šo (qipcoq), osha ~ ошь ~ 
ošї (Turkiston), mana shu ~ мəшъ ~ mäši (Toshkent), ana shu ~ əшъ ~ 
äši (Farg‘ona) kabi shakllari mavjud. Adabiy tildagi u, bu, shu 
olmoshlari shimoliy o‘zbek shevalarida yл ~ ul, byл ~ bul, шyл ~ šul 
shakllarida qo‘llanadi.
Ravishlarning aksariyati adabiy til variantlariga yaqin, ba’zilari 
kuchli fonetik o‘zgarishlar bilan qo‘llanadi: u yoqda ~ aғдa ~ aγda, bu 
yoqda ~ бaғдa ~ baγda (Farg‘ona vodiysi shevalarida), kop ~ күб ~ küb 
(qipchoq).
Yordamchi so‘zlar, undov va taqlidiy so‘zlar ham adabiy tildan 
ayrim fonetik o‘zgarishlar bilan qo‘llanadi. Va bog‘lovchisi hech bir 
shevada amalda emas. Ham so‘zi (h undoshi eliziyaga uchragan holda) 
shevalarda bog‘lovchi vazifasidan ko‘ra yuklama vazfasida ko‘proq 
keladi. Shuningdek, shevalarda hu ana ~ ҳəйлə ~ häjlä (Samarqand), 
faqat ~ тек ~ tek (Turkiston), ha ~ ава ~ ava (o‘g‘uz), axir ~ ҳав ~ hav 
(birpas damimni olayin, axir ~ бър зaмaн дəмъмнъ алaйьн, ҳaв ~ bir