O‘zbеkiston rеspublikаsi

5.1-rasm. Talab chizig‘i bo‘ylab elastiklikning o‘zgarishi

Chiziqli talab funksiyasining elastiklik koeffitsiyenti quyidagiga teng:

E  b  ^P .
p _Q

Talab chizig‘i narx o‘qi bilan kesishganda
Q  0 _va
E_p  
bo‘ladi,

^a a
 _^a _

Q  _;
P  _da
^Ep ^{ b   2b   1. Talab chizig‘i tovar miqdori o‘qi}




² 2b
 _{a 2} 

bilan kesishganda
Q
^{P  0} va
E_p  0.

_P - chiziqning tangens burchak yotiqligini beradi. Shu sababli, talab chizig‘i
qancha tik bo‘lsa, talab elastikligi shuncha kichik bo‘ladi.
Quyidagi 5.2 va 5.3-rasmlarda elastiklikning o‘ziga xos alohida ko‘rinishlari keltirilgan.
_P P
P*


Q ^{Q* Q}


5.2-rasm. Absolyut elastik 5.3-rasm. Absolyut noelastik talab chizig‘i talab chizig‘i

5.2-rasmda elastikligi cheksiz, ya’ni absolyut elastik bo‘lgan talab chizig‘i

keltirilgan. Bu holda yagona narx
^P* bo‘lib, iste’molchilar shu narxda mahsulot sotib

olishadi. Narxni har qanday kichik oshishi, talabni nolga tushiradi va narxning ^P*
darajadan har qanday kamayishi, talabni cheksiz oshib ketishiga olib keladi.
5.3-rasmdagi talab chizig‘i mutlaq noelastik. Iste’molchilar narxdan qat’iy nazar belgilangan Q* miqdorda tovar sotib olishadi.
Biz shu paytgacha talab va taklif elastikligiga faqat tovarning o‘z narxidagi o‘zgarishlar ta’sirini ko‘rib chiqdik. Ammo elаstiklikkа tоvаrning o‘z nаrхidаn tаshqаri yanа quyidаgi оmillаr ham tа’sir ko‘rsаtаdi (5.4-rasm):



5.4-rasm. Talab elastikligiga turli omillarning ta’siri⁶

1.