O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport unversiteti

Mavzu: Sement xamirining qotishdagi hajmini bir tekisda o‘zgarishini aniqlash
Sementni suv bilan qorishtirilgandan keyingi qotishi davomida u o‘z xajmini o‘zgartira boradi. Agar bu o‘zgarish sement bo‘tqasining butun xajmi bo‘ylab bir teksida davom etmasa, betonda notekis kuchlanish hosil bo‘ladi. Bu konstruksiyada darz va yoriqlar hosil bo‘lishiga va nixoyat buzilishiga olib keladi.
Sementda gips, magniy yoki kalsiy oksidlari normadagiga nisbatan ko‘payib ketsa, sement bo‘tqasining xajmi notekis o‘zgaradi.
Kerakli o‘lchov vositalari va qo‘shimcha jihozlar
sement namunasi, sement ko‘lchasining qaynatish uchun tunuka banka, germetik qopqoqli vanna, elektr yoki gaz plitka, texnik tarozisi va toshlari, sement ko‘lchasi uchun shisha plastinkalar, pichok, lupa, po‘lat chizg‘ich va GOST 310.3-76 bo‘yicha laboratoriya ishlari olib boriladi.
Ish tartibi
1. Normal quyuqlikdagi sement bo‘tqasidan massasi 75 g, diametri 5 sm li to‘rtta shar yasaladi. Sement sharlar mashina moyi surtilgan shisha plastinkalar ustiga qo‘yiladi. Sharlar plastinkada doira shaklida yoyilib, diametri 7-8 sm ga balandligi 1sm ga etgungacha sement plastinkalar stol chetiga sekin-sekin urilib turiladi.
Hosil bo‘lgan kulchalar nam pichoq bilan teksilanadi va temperaturasi 20±5°S bo‘lgan germetik qopqoqli vannada nam sharoitda bir sutka saqlanadi.
2. Sement kulchadan ikkitasi tokchali tunuka idishga joylanadi. Tokchaning pastki qismi suvga botgan bo‘lib, idish tagidan 2 sm yuqori, ustki qismi esa suv satxidan 3 sm yuqorida bo‘lishi kerak.
Bunda suv satxini bir-xilda ushlab turish uchun tunuka idish suvli bankaga rezina shlang yordamida tutashtiriladi. Tunuka idishning qopqog‘ii yopiladi va bu gaz yoki elektr plitkaga qo‘yiladi.
Z. Sement kulcha 4 soat qaynatiladi, keyin shu idishning o‘zida 20±2°S temperaturagacha sovitiladi. Sement kulchaning yuzasi lupada ko‘rib chiqiladi. Agar sement kulchada uzun darzlar va ularning shaklida sezilarli o‘zgarish bo‘lmasa, sement bo‘tqasining xajmi tekis o‘zgargan bo‘ladi va ishlatish uchun yaroqli xisoblanadi.