O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi

Toksikologik kimyo fani haqida ma'lumotlar.
Toksikologik kimyo – toksikologiya va kimyo 
bilan uzviy bog‘liq fandir. Hozirgi kunda bu fan zaharli va kuchli ta'sir etuvchi moddalar va ularni 
to‘qimalar, organlar va organizm suyuqliklari tarkibida sodir bo‘luvchi o‘zgarish mahsulotlarini 

---

52 
biologik obyektlardan hamda atrof-muhitdan (suv, er, havo, oziq-ovqat qoldiqlari, dorilar) 
kimyoviy usullar yordamida olish, sifat va miqdorini aniqlash usullarini o‘rganishga asoslangan. 
O‘zbekiston Sog‘liqni saqlash vazirining buyruq va qarorlari hamda jinoyat protsessual 
kodekslarida qayd etilishicha farmatsevt mutaxassisligini egallagan har bir kishi sud-kimyo ekspert 
va kimyo-toksikolog vazifalarida ishlay oladigan mutaxassis bo‘lishlari shart va shu tufayli ular 
nazariy va amaliy toksikologik kimyoni bilishlari zarur. Kimyo sanoatining tez rivojlanishi va 
kimyoviy moddalarning xalq xo‘jaligida keng qo‘llanilishi, sog‘liqni saqlash muassasalari oldiga 
aholi salomatligini saqlash bilan birga kimyoviy birikmalarni insonlarga zararli ta'sirlarini oldini 
olish kabi vazifalarni ham qo‘yadi. 
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligining buyruqlarida farmatsevtika oliy ta'lim 
muassasa va fakultetlarga turli zaharli va kuchli ta'sir etuvchi birikmalarni va ularning qoldiqlarini, 
oziq-ovqat mahsulotlaridan, turli xil tashqi muhit va biologik obyektlardan aniqlay oladigan 
xodimlarni tayyorlash yuklatilgan. Shu sababli toksikologik kimyo fani boshqa fanlar kabi klinik 
farmatsiyada muhim o‘rinni egallaydi. 
Biologik obyektdan zaharli birikmalar va ularning parchalanish mahsulotlarini ajratib olish va 
aniqlash usullarini o‘rganish toksikologik kimyoning asosiy maqsadi hisoblanadi.
Toksikologik kimyoni o‟qitishning maqsadi. 
Fanni o‘qitishdan asosiy maqsad: 
-zaharli dori moddalar va ularning parchalanish mahsulotlarini biologik suyuqliklar, odam va 
hayvon to‘qimalaridan aniqlash; 
-zaharlanish alomatlarini aniqlash maqsadida turli xil birikmalar uchun laboratoriya tez tahlil 
usullarini olib borishdan iborat. 
Shunday qilib, toksikologik kimyo fanini farmatsevtika oliy ta'lim muassasalarida o‘qitish 
quyidagi uch asosiy bo‘limlar asosida olib boriladi: 
1. Sud kimyosi – toksikologik kimyoning eng asosiy va eng murakkab bo‘limi. 
2. Xalq xo‘jaligida keng qo‘llaniladigan turli zaharli kimyoviy birikmalarni biologik 
obyektlardan kimyoviy usullarda aniqlash. 
3. Kuchli zaharlanishni aniqlash maqsadida obyektlarda tez ekspress tahlil olib borish.