O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

Vaziyatli masalalar.

1. 
   Shamchaning deformatsiya vaqti MTX da belgilangan vaqtdan o‘tib ketdi.
   
2. 
   Shamcha tayyorlash uchun tanlab olingan asosni erish harorati +25⁰S.
   
3. 
   Rektal tabletkalarni standartlash.
   

Talabalarning bilimini tekshirish uchun savollar.

1. 
   Shamchalarni o‘rtacha og‘irligi va undan farqini aniqlash.
   
2. 
   Shamchalarni o‘lchamlarini belgilash.
   
3. 
   Shamchalarning deformatsiya vaqtini Kruvchinskiy asbobida aniqlash.
   
4. 
   Rektal qapsulalar nima?
   
5. 
   Rektal tabletkalarning ishlatilishi.
   
6. 
   Sharchalarni sifatini nazorat qilish.
   
7. 
   Tayoqchalar va ularni standartlash.
   
8. 
   Rektal dori shakllarini chinlik va miqdorini aniqlash.
   
9. 
   Rektal dori vositalari sifatiga qo‘yilgan talablar.
   
10. 
    Tayoqchalardagi asos miqdorini aniqlash.
    

Shamchalar xona haroratida qattiq, tana haroratida suyuqlanuvchi yoki eruvchi, tarkibida bir yoki ikki, ba’zan undan ko‘p dori moddasi va yordamchi moddalar saqlagan, dozalarga bo‘lingan dori shakli bo‘lib, asosan tananing bo‘shliqlariga qo‘llash uchun mo‘ljallangan.
Rektal dori shakllarining diametri 1,5 sm gacha bo‘lib, shakli konus, silindr, torpedo yoki sigaretsimon, bitta shamchaning o‘rtacha og‘irligi 1,1 g dan 4 g gacha bo‘ladi. Uzunligi esa 2,5 sm dan 4 sm gacha, shuningdek bolalar uchun mo‘ljallangan shamchalarning o‘rtacha og‘iriligi 0,5-1,5 g oralig‘ida bo‘ladi.
Vaginal shamchalar sferik (globuli), tuxumsimon (ovula) va tilsimon (pessaria) bo‘lib, bitta vaginal shamchalarning o‘rtacha og‘irligi 1,5-6 g oralig‘ida bo‘ladi.
Tayoqchalar o‘tkir uchli, silindrsimon shaklli bo‘lib, uning diametir 2-5 mm, uzunligi esa 10 sm gacha bo‘lishi mumkin.
Shamchalar fizik-kimyoviy tuzilishi jihatidan dispers tizimli bo‘lib, disper muhit (asos) va dispers faza (dori moddasi) dan iborat. Dori moddasining fizik-kimyoviy xususiyatlariga ko‘ra shamchalar xar xil dispers tizimlarni xosil qilishi mumkin.
Agar dori moddasi asosda erisa gomogen tizimli, agar erimasa geterogen tizimli (emulsion yoki suspenzion) shamchalar xosil bo‘ladi.