O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

Tekshirish dasturi

• 
  qua – L↑, echt↑, SRo+
  
• 
  TSil`-Nil`sen bo’yicha bo’yalgan balg’am surtmasi (balg’amli yo’tal 2 xaftadan ortiq davom etganda)
  
• 
  tnf
  
• 
  o’pka rentgenografiya (skopiya) si
  
• 
  Bronxoskopiya (ko’rsatmalar bo’lsa)
  

Davolash

• 
  virusga qarshi preparatlar
  

• 
  antibakterial davo
  

• 
  balg’am ko’chiruvchi dorilar
  
• 
  yo’talga qarshi dorilar
  
• 
  yallig’lanishga qarshi va isitma tushiruvchi
  
• 
  bronxlarni kengaytiruvchi dori preparatlari
  
• 
  prednizolon
  
• 
  desensibilizatsiyalovchi
  

SURUNKALI bronxit – bronxlarning surunkali diffuz noallergik yallig’lanishi bilan xarakterlanib, balg’amli yo’tal va ҳansirash bilan namoyon bo’ladigan kasallik

BSST bo’yicha – 2 yil davomida yiliga 3 oydan kam bo’lmagan vaqt davomida balg’amli yo’tal bo’lgan bemorlar surunkali bronxitli bemorlarga jumlasiga kiradi

tarqalganligi:

• 
  nafas tizimi barcha kasalliklarining 80%
  
• 
  nafas tizimi kasalliklari bo’yicha nogironlikning 50% ini t ashkil etadi
  

etiologiya

I. Ekzogen omillar:

• 
  tamaki tutuni
  
• 
  ҳavoning ifloslanishi
  
• 
  klimatik omillar
  
• 
  infektsiya
  

II. Endogen omillar

burun-xalqum patologiyasi

• 
  burun orqali nafas olishning buzilishi
  
• 
  tez-tez o’tkir respirator kasallik va o’tkir bronxit bilan kasallanish
  
• 
  nasliy moyillik
  
• 
  semizlik
  

patogenez

• 
  bronxlar shilliq qavati struktura-funktsional xususiyatlarining o’zgarishi
  
• 
  yallig’lanish rivojlanishi
  
• 
  bronxlar o’tkazuvchanligi va drenaj faoliyatining buzilishi
  

klinika – UCHLIK KOMPLEKS

• 
  balg’amli yo’tal
  
• 
  ҳansirash (ekspirator)
  
• 
  subfebril temperatura
  

Surunkali bronxit kechishi

I variant – emfizematoz tip (tip A, «ҳansirashli» tip)

• 
  pushtirang «ҳansirovchilar «(pishillovchilar)
  
• 
  o’pka emfizemasi ustunlik qiladi
  
• 
  simptomlar 60 yoshdan keyin namoyon bo’ladi
  
• 
  sekin avj oluvchi xususiyatga ega
  

II variant – bronxitik tip (tip V, «yo’taluvchi» tip)

• 
  ko’kimtir «shishinqiragan»
  
• 
  maxsuldor yo’tal
  
• 
  kuchsiz ҳansirash
  
• 
  navqiron yoshda kasallik belgilari
  
• 
  distantsion xushtaksimon xirillashlar
  
• 
  TNF – keskin buzilgan
  
• 
  tez avj olish xususiyatiga ega
  

Obstruktsiya belgilari

1. 
   nafas chiqarish fazasining uzayishi
   

1. 
   bemorning yotgan ҳolatida nafas chiqarish vaqtida xushtaksimon xirillashlar
   

2. 
   o’pkaning obstruktiv emfizemasi
   

Asoratlari

• 
  infektsiya bilan bog’liq (pnevmoniya, BE, BA (nealler) i astmatik)
  
• 
  sb evolюtsiyasi bilan bog’liq (o’e, diffuz pnevmoskleroz, o’e, o’pka-юrak, o’ng qorincha etishmovchiligi rivojlanishi bilan)
  

sb tasnifi

(Kokosov A.N., Gerasin V.A., 1994)

I. yallig’anish xarakteri bo’icha:

• 
  kataral
  
• 
  yiringli
  

II. funktsional xususiyatlari bo’icha

• 
  obstruktiv
  
• 
  noobstruktiv
  

Tekshirish dasturi

• 
  umumiy klinik tekeshiruvlar
  
• 
  balg’am taxlili
  
• 
  tnf (jnchҳ, yoki nchat 79% gacha va past)
  
• 
  ko’krak qafasi rentgenografiyasi
  
• 
  Bronxografiya (BE gumon qilinganda)
  
• 
  RKT
  

Davolash

I. Etiotrop (jumladaen a/b)

II. Patogenetk:

• 
  o’pka ventilyatsiyasini yaxshilash (O₂ terapiya; shjt)
  

• 
  bronxlar o’tkazuvchanligini tiklash:
  

a) drenajni yaxshilash (balg’am ko’chiruvchi va mukolitiklar)

b) bronxospazmni yo’qotish (bronxodilyatatorlar):

• 
  M-Xolinoblokatorlar – ipratropiy bromid, b₂-adrenomimetiklar – berodual;
  
• 
  selektiv b₂-adrenomimetiklar – fenoterol, sal`butamol, terbutamol (uzok ta`sir etuvchi turlari – sal`tos, volmaks);
  
• 
  ksantin – teofillin, teopen, teotard, retofil)
  

• 
  GKS
  

III. boshqalar – iztirobli yo’talda erespal, geparin –mikrotsirkulyatsiyani yaxshilash uchun
Mashg’ulotda qo’llaniladigan yangi pedagogik texnologiyalar:

«Ruchka stol o’rtasida»

Ruchka stol o’rtasi uslubida guruxga pedagog tomonidan savol beriladi. Ҳar bitta talaba o’zi o’ylagan javoblardan bittasini yozib chiqadi va ruchkasini stol o’rtasiga surib qo’yadi. Pedagog guruxdagi ҳar bitta talabaning o’yinda qatnashishini nazorat qilib boradi. Barcha javoblar yozib bo’lingandan keyin, talabalar tomonidan berilgan javoblar muҳokama qilinadi va to’g’ri javoblar daftarga yozib qo’yiladi. Eng ko’p javob bergan talabaga maksimal ball qo’yiladi.

1-savol. Surunkali bronxitlarga olib keluvchi sabablarni sanab bering.

2- savol. Surunkali bronxitlar tasnifi.

3-savol. Surunkali bronxitlarni davolashda ishlatiladigan dori guruxlarini sanab bering.

6.2. Taxliliy qismi

Vaziyatli masala

1. Surunkali obstruktiv bronxiti bor bemorga dorining 2 dozadan 3 maxal ingalyatsiyasi 1 oy davomida buюrilgan. Preparat xavfsiz, dozasini oshirib юborish mumkin emas, nafas olishning engillashuvi ingalyatsiyadan 30-40 min. utgach kelib chikadi, gormonal preparatlarga kirmaydi. Bemorga kaysi ingalyatsion preparat buюrilgan?

A) Flutikazon

B) Ipratropiya bromid*

V) Al`buterol

G) Kromoglitsievaya kislota

D) Salmeterol

Kanday fizioterapevtik muolajalarni bemorga tavsiya kilish mumkin?

A) buyrak usti bezlari induktotermiyasi*

B) kukrak kafasi UVCH si

V) magnitoterapiya

G) ul`tratovush

2. Surunkali obstruktiv bronxit bilan kasallangan 61 yoshli bemorga II funktsional sinfdagi zurikish stenokardiyasi tashxisi kuyildi. Kuyidagilardan kaysi bir dori vositasini 2-chi antianginal vosita deb kullash mumkin:

A) papaverin

B) propranolol

V) verapamil*

G) eufillin

D) kurantil

Kaysi dori vositani bemorga berish takiklanadi?

A) anaprilin*

B) kordafen

V) nitrosorbid

G) klofellin

3. Bemor A., 38 yoshda, vrachga 2 yildan beri vakti-vakti bilan shillik aralash yiringli yutalga shikoyat kilib keldi. !5 yoshidan tamaki chekadi. Oxirgi 3 oydan beri bemorni jismoniy zurikishdan sung ekspirator xansirash bezovta kila boshlagan. Auskul`tatsiyada dagal nafas, kuruk xirillashlar. Tiffno indeksi 55 ga teng.Sizning taxminiy tashҳisingiz:

A) Xaltalangan plevrit

B) O’tkir bronxopnevmoniya

V) Surunkali obstruktiv bronxit*

G) O’pka sarkoidozi

D) Bronxial astma

4. Bemor 62 yoshda, vrachga xansirash, kiyin ajraluvchi balgamli yutalga, юrak tez urib ketishiga shikoyat kilib keldi. Uzini18 yildan beri xasta deb biladi. Ob`ektiv: юz va buyin diffuz tsianozi kuzatiladi. Upka arteriyasida II ton aktsenti eshitiladi, NOS 1 min. da 32 marotaba, ЮKS 1 min. da 140 marotaba. Upkalarda susaygan vezikulyar nafas fonida tarkok kuruk xirillashlar eshitiladi. Perkutor kutisimon tovush eshitiladi. Jigar +3 sm, oyoklarda shishlar aniklanadi.

Sizning diagnoz:

A) Surunkali obstruktiv bronxit. Upka emfizemasi *

B) Bronxial astma, infektsiyaga boglik turi

V) Idiopatik fibrozlanuvchi al`veolit

G) ЮIK: юrak etishmovchiligi

D) Zotiljam

EKG dagi xarakterli uzgarishlar:

A) II va III standart ulanmalarda baland R- tishcha*

B) ЮEU ungga siljishi

V) III standart ulanmada baland R-tishcha

G) R V5-6 > R V4

D) QRS ning V5.6 da kengayishi

6.3. Amaliy qismi