O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

 
Haroratni o‘lchashning asosiy yo‘l qo‘yiladigan
xatoliklarini chegaralarini aniqlash 
1. Nazorat qilinayotgan vositalarning haroratlarini o‘lchashni asosiy yo‘l qo‘yiladigan 
xatoliklarining chegaralari ishonchlanayotgan asbobni harorat shkalasini 0, 20, 40, 60, 80, 100°S 
belgilarida, uni ko‘rsatkichlarini etalon termometr ko‘rsatkichlari bilan taqqoslashda aniqlanadi.
E s l a t m a
– SHkaladagi belgilarni miqdori qiyoslanayotgan asbobni haroratini o‘lchashni real 
diapozonidan kelib chiqib ko‘paytirilishi yoki kamytirilishi mumkin, biroq bunda qiyoslanayotgan 
asbobni o‘lchash diapozonini boshlang‘ich va oxirgi qiymatlari qo‘shib qo‘yilishi kerak.
2. Nazorat qilinayotgan vositalarning haroratlarini o‘lchashni asosiy yo‘l qo‘yiladigan 
xatoliklarini chegaralari quyidagi uslubda aniqlanadi: 
2.1. Foydalanish bo‘yicha qo‘llanma ko‘rsatmasiga muvofiq haroratni o‘lchash rejimida
asbobni sozlash (darajalashtirish) amalga oshiriladi.
2.2. Termokompensator va termometrni 25 mm dan kam bo‘lmagan chuqurlikka (yoki EX 
talablariga muvofiq), suv bilan aralashtirilib turuvchi termostatlashtirilgan stakanga botiriladi, suv 
shkalani qiyoslash belgisidagi haroratda bo‘lishi kerak.
2.3. Uch minut muddat davomida o‘lchash asbobi turg‘un muvozanat xolatiga kelgandan 
keyin termometr va asbob ko‘rsatkichlari qayd etiladi.
3. Nazorat qilinayotgan vositalarning haroratlarini o‘lchashni asosiy yo‘l qo‘yiladigan 
xatoliklarini chegaralari 
t
E
quyidagi formula orqali hisoblanadi:
t
E
= t
o‘zg
- t
et
, (2) 
bunda t
o‘zg
– asbob bilan o‘lchanadigan suvning harorati, °S; 
t
et
- etalon termometrom bilan o‘lchanadigan suvning harorati, °S. 

---

168 
4. Agar qiyoslanayotgan asbobning harorat shkalasini har bir tanlangan belgisida hisoblab 
chiqilgan
t
E
qiymat EX da ko‘rsatilgan o‘lchashni yo‘l qo‘yiladigan xatoliklari chegarasidan 
oshmasa, asbobni qiyoslash ishlari davom ettiriladi. Agar o‘lchash bo‘yicha yo‘l qo‘yiladigan 
xatoliklar chegarasidan oshib ketsa, o‘lchash asbobi ishlatish uchun yaroqsiz deb topiladi va 
keyingi qiyoslash o‘tkazilmaydi.