O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Bachadonni orqaga egilishida maxsus mashqlar (E.V. Vasilev 1970
) 
Dastlabki holat-qoringa yotish.
1. Oyoqlarni navbat bilan tizza bug’imidan bukish.

---

42 
2. To’g’irlangan oyoqlarni navbat bilan orqaga ko’tarish
3. To’g’irlangan oyoqlarni birgalikda ko’tarish.
4. Orqaga ag’darilish va dastlabki holatga qaytish.
Dastlabki holat-tizzada turish.
5. To’g’irlangan oyoqni yuqori ko’tarib yaka dastlabki holatga qaytish. Shu hara-
katlarni ikkinchi oyoq bilan ham qaytarish.
6. Ung qo’l va chap oyoqni bir vaqtda ko’tarish va teskarisi.
7. Oyoqlarni navbat bilan harakatlantirib tizza bilan qo’lga tekkizish.
Dastlabki holat tirsaklarga tayanib tizzada turish.
8. Chap qul tirsagini o’ng oyoq tizzasiga tekkizish dastlabki holatga qaytib, 
teskarisini takrorlash.
9. Oyoqlarni tizza bug’imida to’g’irlab tirsakni erdan uzmasdan chanoqni 
ko’tarish.
10. Old va orqaga emaklash 15-30 soat.
Dastlabki holat oyoqlarni keib kaftga tayanish.
11. Shu holatda 15-30 soat yurish.
Dastlabki holat-polga o’tirish.
12. Oyoqlarni bir byuiridan uzoqlashtirish va yaqinlashtirish.
13. Oyoqlarni iloji boricha kengaytirib, oldinga va chapga eshtish va 2 la qo’l bilan 
chap oyoqga tekkizish. Shu harakatni qarma-qarshi tomonga qaytarish.
14. Tanani o’ng va chap tomonga burish va bu paytda kaftlarni polga tegizish.
Bachadon noto’g’ri holatiga uning tushishi ham kiradi. Tushishni sababi chanoq 
a’zolarini anatomik o’zgarish va rivojlanisho’ nuqsonlari, chanoq asosi mushaklari 
bo’shlig’i va bachadon boylam apparatini cho’zilish bo’lishi mumkin.
Qorin pressini homiladorlik va to’g’riqdan keyingi davrda rivojlantirmagan
ayollarda to’g’riqdan keyin “Katta qorin” qolib ketadi, chunki homiladorlik paytida 
cho’zilib ketgan qorin mushaklar qorin bo’shlig’i a’zolar i bosimiga dosh berolmaydi.
Bu esa ularni tushish va funktsiyasini buzilishiga olib keladi.
Chanoq asosi mushaklarini bushashi ularning umumiy holsizligi yoki tug’ruq
paytidagi travmalar, tortilishlar sababli bo’lishi mumkin. Chanoq asosi jinsiy a’zolar 

---

43 
uchun tayanch bo’lib hizmat qiladi. Mushaklarni va bachadon boy-lam aparatini 
bushashi bachadon va qinni to’liq tushishga olib kelishi mumkin.