O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi sh. S. Shoyimova, M. K. Xoshimova, sh. R. Mirzayeva, M. M. Qo’ziboyeva ta’lim texnologiyalari

V.F.Shatalov bo’yichao’qitishni tashkil etish tizimi

^SinfdaY (doska yonida) o’qitish				Uyda must ishlas	^aqilY	Sinfda Nazorat
o’qituvchining	o’qituvchining	o ‘ q u v c h i n i n g		Mavzuni darslikdan	Mavzuni konspekt		Tashqi	O’z-o’zini
mavzuni	tayanch konspekt	konspekt ustida		o’qish	yordamida o’qish		Nazorat	nazorat qilish
tushuntirishi	orqali mavzuni	ishlashi
	takrorlashi



h

5.2 – chizma

Tayanch konspekt – qisqacha shartli matn ko’rinishidagi tayanchli signallar tizimi bo’lib, yaxlit o’quv materialining o’zaro bog’liqelementlari sifatida tushunchalar, faktlar, g’oyalar tizimining ko’rsatmali konstruksiyasini o’zida aks ettiradi.
Ushbu tizimda o’qituvchi mehnati asosiy mavqyeni egallaydi va bu mehnatga ta’lim oluvchilar ayrim hollardagina (nazorat, maslahat, yordam) jalb etiladi. Tayanch signallar yordamida o’qitish jarayoni qator bosqichlardan iborat:

1. 
   Auditoriyada o’qitish: mavzu o’qituvchi tomonidan odatdagidek sinf doskasi yonida tushuntiriladi, keyin esa tayanch konspektlar asosida mavzuni tushuntirish takrorlanadi. Ta’lim oluvchilarning o’z konspektlari ustida mustaqil ishlashi ta’minlanadi va frontal tarzda bilimlar mustahkamlanadi.
   
2. 
   Uyda mustaqil ishlash: tayanch konspektdagi kodlashtirilgan o’quv materiallarini ta’lim oluvchi darslik yordamida oydinlashtiradi.
   
3. 
   Nazorat va baholash: mavzu bo’yichata’lim oluvchining bilim, ko’nikma va malakalari tashqi nazorat va o’z-o’zini nazorat qilish yordamida tekshiriladi. Nazorat shakli: tayanch konspekti bo’yicha yozma, mustaqil ish, og’zaki so’rov; juftli o’zaro nazorat, guruhli o’zaro nazorat.
   

Muallifning boy tajribasi - “tayanch signallari varaqasi” asosida tashkil etilgan o’quv-bilish faoliyati ta’lim oluvchilarning yuqori ko’rsatkichga erishishini shubhasiz ta’minlaydi. O’quvchi olgan baho bilimlarni hisobga olish varaqasida qayd etiladi va u hohlagan vaqtda qayta tayyorlanib o’z bahosini tuzatishi mumkin. Demak, bu texnologiya ochiq istiqbolli prinsipni ta’minlagan holda o’qituvchiva ta’lim oluvchi o’rtasida nizo tug’dirmaydi.
V.F.Shatalov metodikasi oliy o’quv yurtlarida ham muvaffaqiyatli
qo’llanmoqda. Bugungi kunga qadar V.F.Shatalov o’zining qimmatli tajribalari, o’ziga xos metodikalari bilan o’rtoqlashib kelmoqda va bu borada mahsuldor faoliyat ko’rsatmoqda.
Shunday qilib, olimlarning ta’lim texnologiyalarini ishlab chiqish jarayoni, shubhasiz, kelajakda yana davom etadi va yangi pedagogik texnologiyalar zamon talabiga hamohang tarzda yaratilaveradi.

3. Tabaqalashtirilgan o’qitishtexnologiyalari (G.K.Selevko)

G.K.Selevko tadqiqotlarida o’qitishni tabaqalashtirish o’quvjarayonini tashkil etish shakli sifatida izohlanadi, o’zida bilim darajasi bir xil bo’lgan, u yoki bu jihatdan o’quv jarayonida umumiy sifatlarga ega bo’lgan ta’lim oluvchilar guruhi bilan o’qituvchi ishlaydi. o’qitishni tabaqalashtirish o’quv jarayonidagi ta’lim oluvchilarning turli guruhlarini ixtisoslashtirilishini ta’minlaydigan umumiy didaktikaning bir qismi sifatida ham belgilanadi.

Tabaqalashtirilgan o’qitish o’quv jarayonining tashkil etishni bu shakli umumiy didaktika tizimiga asoslangan bo’lib, maxsus tashkil ettirilgan talabalarning gomogen guruhlarida, o’quv jarayonini maxsuslashtirishni ta’minlaydi.
O’qitishni tabaqalash (bu tushuncha o’qitishjarayonini o’zi bilan bog’liq) – uslubiy, psixologik-pedagogik va tashkiliy-boshqaruv tadbirlar majmuasi asosida tuzilgan turli xildagi gomogen guruhlarda o’qitishuchun turli xil shart-sharoitlarni yaratish demakdir.
Tabaqalashtirilgan o’qitish o’quv jarayonining tashkil etishni bu shakli umumiy didaktika tizimiga asoslangan bo’lib, maxsus tashkil
ettirilgan talabalarning gomogen guruhlarida, o’quv jarayonini maxsuslashtirishni ta’minlaydi (3.5-rasm, 3.6-rasm).
O’qitishni tabaqalash (bu tushuncha o’qitishjarayonini o’zi bilan bog’liq) – uslubiy, psixologik-pedagogik va tashkiliy-boshqaruv tadbirlar majmuasi asosida tuzilgan turli xildagi gomogen guruhlarda o’qitishuchun turli xil shart-sharoitlarni yaratish demakdir.
O’qitishning eng yuqori oliy pog’onasi individual o’qitishhisoblanadi