O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jalik vazirligi

Meva-sabzavotlarni saqlash uchun omborxonalar. Omborlarni joylashtirish.

Omborlarni joylashtirishda uchastkaning relg‘efi, shamolning yunalishi, yer osti suvlarning joylanish chukurligi va tuproqning mexanik holati hisobga olinadi. Zamonaviy omborxonalar –bu meva va sabzavotlarni qabul qilish, saqlash, tovarga ishlov berish kadoklash va jo‘natish uchun kerak bo‘lgan uskunalar bilan jihozlangan sovutkichlar.
Omborlarda yuklash, tushirish, kutarish uskunalarni, konveyerlar, yashik savatlar va boshqa jihozlar bo‘lishi shart.
Omborlarni loyihalashda ularning quyidagi xususiyatlarini e’tiborga olishi kerak: mahsulotlarni omborxonadan tashkarida saqlash vaqtini kamaytirish, tayyor mahsulotni shikastlanishidan saqlash, past haroratda ishchilarning ishlashi kiyinligi va hokazo. Omborxonalarni loyihalashda quyidagi sharoitlarni ta’minlash lozim: saqlash kameralarning hajmidan to‘liq va effektiv foydalanish, yuklash tushirish ishlarni mexanizatsiyalash, yuklarni tashish yullarning masofasini kamaytirib, yuklash-tushirish ishlar olib borilganda tashqi muhitga sovuqlik yo‘qotishlarini kamaytirish, ishchilarning ish sharoitini yaxshilash va hokazo.
Omborlarni o‘lchamlari.
Omborxonalarni ishlatish muddati jihozlarga nisbatan ancha yuqori bo‘ladi. SHu sababli omborxonalarni loyihalashda mexanik jihozlarning modernizatsiyalanishi, o‘zgarishini e’tiborga olish kerak. Omborxonalar ko‘pincha bir qavatli bo‘lib, kolonnalarning miqdori minimal bo‘lib, ular orasidagi masofa 20-30 m yoki 40 m bo‘ladi, tepasini yopish uchun yigiladigan konstruktsiyalar ishlatiladi.
Ko‘p qavatli binolarda 1 m² ruxsat etilgan yuklama 20 kN/m², bir qavatli omborxonalarda 80- 100kN/m² bo‘lishi kerak. Omborxonalarni rejalashtirishda saqlash kameralarning o‘lchamlarni tanlash muhimdir. Ularni hisoblashda shtabelar o‘lchamlari qabul qilinadi. Bu o‘lchamlarga shtabel
moduli deb nomlanadi.o‘tish joylarning va shtabellarning kengligi kiradi va shtabel moduli 11dan 20m gacha bo‘ladi. Uning asosida kameralarning kengligi aniqlanadi, amalda uning kengligi 35 m dan oshmasligi kerak. Kamera o‘zunligi yirik omborxonalar uchun 80-90 m, kichkina omborxonalarda –20 m. Saqlash kameralarning balandligi shtabellar balandligi va havo taksimlanishiga asoslanib olinadi. Rampalarning kengligi tarozilar, mexanik jihozlarning gabaritlari va aylanish radiuslari, eshiklar, liftlarning joylanishiga qarab aniqlanadi. Temir yo‘l rampasining kengligi 7-8 m, avtomobil ram’asi 8-9 m bo‘lishi kerak. Ram’alarning balandligi avtomobil yoki vagonlar polining balandligiga mos kelishi kerak Avtomobillar har xil bo‘lganligi sababli ba’zida trap (ko‘priklar)dan foydalaniladi.