O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jalik vazirligi

Mahsulotni vkladishli qattiq idishda saqlashda gazli muhitning belgilangan tarkibini hosil qilish. Meva va sabzavotlarni idish ichiga polietilen plyonkani to‘shab saqlashning samarali texnologiyasi ishlab chiqilgan. Bunda idishning tepa qismi ochiq qoldiriladi yoki plyonkaning erkin qolgan tomonlari bilan berkitiladi. Bunday holda polietilen plyonkali qadoq mahsulotni mexanik

shikastlanishlardan himoya qiladi va fito‘atogen mikroorganizmlarning s’oralarini bir qadoq birligidan ikkinchisiga o‘tishiga to‘sqinlik qiladi, va bu fito‘atogen buzilishlar oqibatida massa yo‘qotishlar va chiqitlarni ortishini oldini oladi.
Qalinligi 100 mkm dan ortiq bo‘lgan polietilen plyonkadan tayyorlangan germetik qadoq ^{idishida yuqori CO}2 ^{konsentratsiyasini to‘planib qolish va O}2 ^{konsentratsiyasining kamayib ketish} xavfini oldini olish maqsadida plyonkali qobiqning yon tomonida havo o‘tkazuvchanligi plyonkaga nisbatan yuqoriroq bo‘lgan selikon rezinali oyna o‘rnatiladi.

Silikon rezinali oynani gaz almashinuvchi moslama deb nomlaymiz. Bunday gaz almashinuvchi moslama yordamida qadoq idishida to‘planadigan karbonad angidrid tashqariga tezroq tarqaladi va nafas olish uchun kerak bo‘lgan kislorod ichkariga kiradi. Germetik qadoq idishlarida o‘rnatiladigan gaz almashish moslamasi o‘lchamini tanlash orqali mahsulotni barcha saqlash muddati davomida optimal gaz muhitini yaratish va saqlab turish mumkin bo‘ladi.
3.31-rasmda ‘A-160 silikonli gaz almashinish moslamasi o‘rnatilgan yirik o‘lchamli polietilenli konteyner ko‘rsatilgan. Konteyner asosi va konteyner joylashtiriladigan standart ‘oddanning o‘lchami bir xil. polietilenli konteyner ichiga (yon devorlari tushirilgan holda) yana bitta ‘oddon joylashtirilib unga mahsulotli yashiklar o‘rnatiladi.
polietilenli konteynerga yashiklarni joylashtirish va konteynerni o‘rnatish sxemasi 3.32- rasmda ko‘rsatilgan. Buning uchun 600...800 kg sig‘imli konteynerlardan foydalanish keng yo‘lga qo‘yilgan. Yashiklar ‘oddonga o‘rnatilganidan so‘ng polietilen konteyner qo‘ni yon devorlari ko‘tarilib og‘zi rezinali jgut bilan tortib yo‘iladi (2-rasm, a). Bunday konteyner uchun qalinligi 150...200 mkm bo‘lgan polietilenli plyonkadan foydalaniladi. Bunday konteynerlarning kamchiligi shundaki, germetiklikni ta’minlashda foydalaniladigan plyonka ichki va tashqi mexanik shikastlanishlardan himoyalanmagan.

2-rasm. polietilenli konteynerga yashiklarni joylashtirish (a) va konteynerni o‘rnatish (b)

Namunaviy konteynerning qattiq karkasiga joylashtiriladigan silikon membranali polietilenli konteyner mexanik shikastlanishlardan yaxshi himoyalangan bo‘lib, foydalanishga ancha qulaydir. Unda amalga oshiriladigan barcha Yuklash – tushirish ishlari xuddi namuviy konteynerdagi singari amalga oshiriladi.
Gaz tarkibini tartibga solish va polietilen plyonkadan tayyorlangan germetik konteynerning o‘rta zonasidan issiqlikni olib ketish uchun issiqlik va gaz almashinuvchi moslamadan foydalaniladi.
Selektiv-o‘tkazuvchanli membrana (issiqlik va gaz almashinuvchi moslama) 2 (3- rasm) listsimon polistroldan qilingan tirqishli korpus ichiga joylashtirilgan. Issiqlik va gaz almashinuvchi moslama konteynerga mahsulotni joylashtirish vaqtida o‘rtaga vertikal holda o‘rnatiladi.

215
Issiqlik va gaz almashinuvchi moslamaning yuqori va pastki qismlariga plyonka jgutlar yordamida shunday tortiladiki, uning tirqishlari saqlash ombori havosi muhiti bilan bog‘lanib turishi lozim. Konteynerda
bunday issiqlik va gaz almashinuvchi moslamaning mavjudligi mahsulotning nafas olishida sodir bo‘ladigan karbonad angidrid va issiqlikni chiqarib yuborish, hamda kislorodni kiritish imkonini berib, saqlash uchun optimal sharoit yaratadi. Mahsulotni bunday usulda saqlashda yo‘qotishlar miqdori bor yo‘g‘i 3...4 % ni tashkil etadi.
Ushbu saqlash moslamasining asosiy kamchiligi ulardan foydalanishda katta mehnat talab
etiladi.

Mahsulotni polietilan yo‘inchiqlar ostida saqlash orqali gazli muhitning belgilangan