O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jaligi vazirligi

2.2.1. jadval
D
orivor limono’tining laboratoriya sharoitidagi urugʼ unuvchanligi (n-100)



2.2.2. jadval
Dorivor limono’t urug‘lari haqida ma’lumot.

Muddati		1000 dona urug‘ og‘irligi, gr	Toza urug‘ chiqishi, %	Urug‘larni ekishga tayyorlash usullari	Ekish me’yori kg/ga	Ekish chuqurligi sm
Pishib yetilish	Terib olish
VII-IX	IX	1.02-1.5	80-95	Mevadan yong‘oqchar ajratiladi	Kuz 12-18 kg/ga Bahor 7- 8 kg/ga	2-3

Urug‘larni ekish. Dorivor limono’ti o’simligining urug‘larini ajratib olish uchun mayda elaklardan foydalanib, yaxshi rivojlangan urug‘lar ajratib olinadi. To‘q mag‘izli sifatli urug‘lar odatda elaklarda yig‘iladi. Ushbu tadbirni bir necha marta takrorlash urug‘larni tozalik darajasini keskin oshiradi. 1 kg yangi terilgan mevalarda toza, to‘q mag‘izli urug‘lar chiqishi 80-85% ni tashkil etadi.
2.2.3. jadval
Dorivor limono’ti o’simligining urug‘larini o’lchami

Dorivol limono’t o’simligi
Uzunligi (mm)	Eni (mm)	Qallinligi (mm)
2,5-4	1,5-3	1,-2

Izoh: Shuni ham alohida ta’kidlash joizki, kuz faslining oktyabr-noyabr oylarida ekilgan urug‘larda unuvchanlik yuqori bo‘lib, urug‘larning unib chiqishi asosan kuz oylarida bo‘lib o‘tadigan yog‘in va baxor faslining issiq kelishi bilan bog‘liq.
Aprel oyida ekilgan urug‘lar unib chiqishi nisbatan past bulib, bu urug‘larni unib chiqishi 10-12 kundan so‘ng kuzatildi. Mart-aprel oyida ekilgan urug‘larni ivitish yoki nam qumda stratifikasiya kilsa maqsadga muvofik bo‘ldi.
Shunday qilib, urug‘larning optimal ekish muddati kuz (noyabr) oylari hisoblanib, bunda unuvchanlik miqdori dala sharoitida ham 80-90 % ni tashkil etdi.
Urug‘ unuvchanligining bunday ko‘rsatkichlari bu muddatlarda ularning unib chiqishi uchun namlik darajasining yetarlicha bo‘lganidan dalolat beradi.Urug‘larni ekish chuqurligi.
Har bir o‘simlikni urug‘idan ko‘paytirishda ularning ekish chuqurligini aniqlash muhimkasb etdi. Shularni e’tiborga olgan holda, o‘simlik urug‘larining optimal ekilish chuqurligini aniqlash maqsadida bir necha uslublar asosida tajriba olib borildi.
Tajribalarning ko‘rsatilishicha, urug‘larni unib chiqishi tuproq sharoitlari uning mexanik tarkibi va ekish chuqurligiga bevosita bog‘liq. Xususan, mexanik tarkibi og‘ir va tuproq tarkibi kambag‘al tuproqlarda urug‘larni unib chiqishi nisbatan kam ko‘rsatkichlarni tashkil etdi. Mexanik tarkibi boy va chirindiga boy tipik bo‘z tuproqlarda urug‘ unuvchanligining ancha yuqori ekanligi qayd etildi. Shuningdek, urug‘larning yuza sepilishida ularning kam unib chiqishi xamda ularni nisbatan chuqur ekilishida esa, unib chiqish miqdorining kamayganligi aniqlandi. Bu hol yuza sepilgan urug‘larda to‘g‘ri tushgan kuyosh nurlari hisobiga namlik darajasining pasayishi va tuproqda urug‘larning unib chiqishi uchun yetarlicha sharoitlarning yetishmasligi bilan izohlanadi
Kuzatishlardan ma’lum bo‘ldiki, bu o‘simlik urug‘larining optimal ekish chukurligi 1,5-2 sm. ni tashkil etib, bunda unuvchanlik miqdori 70-80 % (o‘rtacha 75%) atrofida qayd etildi.
Dorivor oʼsimliklarni urugʼidan koʼpaytirish bilan shugʼullangan tadqiqotchilarning maʼlumotlariga koʼra, yangi terilgan urugʼlarda unib chiqish koʼrsatkichlari yuqori boʼlishi takidlab oʼtilgan.
Hulosa: Dorivor o’simliklarni urug’larini laboratoriya sharoitida unishini aniqlash xar bir dorivor o’simliklar uchun kerak chunki urug’larning unib chiqish muddadi, qancha issiqlik zarurligi va xar gektar hisobida qancha urug’ sarf bo’lishini bilish mumkin.