O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar inistituti

Asosiy tushuncha. 
Tabiiy kamayishning hajmi butun oy davomida saqlanadigan 
mahsulotning oʻrtacha miqdoridan hisoblanadi va quyidagicha jamlanib aniqlanadi: 
1.
 
Oyning birinchi kunidagi mahsulotning 1/2 ogʻirligi. 
2.
 
Oyning 11 kunidagi mahsulotning ogʻirligi. 
3.
 
Oyning 21 kunidagi mahsulotning ogʻirligi. 
4.
 
Keyingi  oyning  birinchi  sanasidagi  mahsulotning  1/2  ogʻirligini  ham  qoʻshib  3  ga 
boʻlinadi. 
Oʻrtacha topilgan ogʻirlikdan oylik kamayish foizga asosan mahsulotni tabiiy kamayishi 
topiladi.  Sabzavot  va  mevalarni  saqlashda  ularning  tabiiy  kamayishi  oʻrtacha  me’yorlari 
5-jadvalda keltirilgan. 
Masalan. Omborda 1 mayga kelib 300 tonna kartoshka bor edi. 11 mayda - 200 tonna, 21 
mayda 100 tonna, 1 iyunga kelib 0 tonna mahsulot qoldi, may oyi boʻyicha kartoshkani 
oʻrtacha ogʻirligi quyidagiga teng:  
150
3
450
3
0
100
20
)
2
300
(






 t 
May oyida tabiiy kamayish foizi1,1% boʻlgani uchun  
150 t : 100x1,1q1,65 tonna 
 
5-jadval