O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi

Asosiy tushunchalar:
So`ya Glycine hicpida L. Bir yillik o`tsimon o`simlik, 
dukkaklilar Fabaceae oilasiga mansubdir. 
Dexqonchilikda madaniy turi – G hicpida Max keng tarqalgan. Yovvoyi turi – G 
uccuriensis Rge. Uccuriya turi tabiatda tarqalgan. 
Madaniy turi 4 ta kenja turlarga bo`lingan: a) Korea turi – G ssp. Korajensis enk.

---

36 
b) Manchjuriya turi - G ssp. Manchurica enk. v) Xtoy turi – G ssp. Chinensis enk. g) 
Xind turi – G ssp. Indica enk. 
Bu turlar o`suv davri, dukkagini, bargini kattaligi, tupining shakli, urug`ining 
kattaligi va shakli bo`yicha farq qiladi. 
1 savol.
So`ya navlari quidagi belgilari bilan farqlanadi: 
1. Poyasining bo`yi (balandligi) 60-175 sm 
2. Poyasining yo`g`onligi: 3-4 mm va 20-22 mm 
3. Poyasining o`sish xolati: tik o`suvchi, yotib usuvchi, chirmashib o`suvchi.
4. Poyasining (maysalari) rangi: yashil va binafsha. 
5. Bargining shakli: lansetsimon, yurak shaklida, oval va yumaloq shakllarda. 
6. Barg bandining uzunligi: 9-25 sm 
7. Barg bulakchasining uzunligi: 5-10 sm, eni 3-10 sm 
8. Barg yuzasining xolati: yuzasi tekis, notekis. 
9. Bir tup o`simlikda barglar soni: 20-40 dona va undan kup. 
10. Bargining qalin yoki yupqaligi: qalin qattiq, yupqa silliq, yupqa qattiq, qalin 
yumshoq. 
11. Birinchi yon shoxlarining balandligi: 12-17 sm. 
12. Asosiy poyadagi yon shoxlar oraligi: 12-17 sm. 
13. Birinchi tartib yon shoxlar soni: 2-9 dona. 
14. So`ya tupining shakli: tarqoq, yarim tarqoq, yig`ma. 
15. Gulining rangi: oq yoki binafsha. 
16. Barg qo`ltig`idagi gullar soni: 20-24 dona. 
17. Dukkaklarining shakli: tug`ri, bukilgan, yuraksimon shakllarda va qavariq xolatda. 
18. Dukkaklardagi uyalar va urug`lar soni: bir uyali, ikki, uch va to`rt uyali. 
19. Dukkaklarining uzunligi: 3-7 sm. 
20. Dukkaklarining eni: 0,5 sm, 1 va 1,5 sm. 
21. Bir tup o`simlikdagi dukkaklar soni: 10 dona, 100, 200, 300, 400 dona. 
22. Dukkaklarning rangi: och sariq kulrang sariq, kulrang qo`ng`ir, tuk kulrang, 
qoramtir ranglarda bo`ladi. 
23. Poyadagi birinchi dukkakning yerdan balandda joylashishi: 2-3 sm va 20-25 sm 
balandlikda bo`ladi.