O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi andijon qishloq xo`jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Olingan ma’lumotlar asosida:

1. Salt yurish xarakteristikasini ko`ring R_O , I_O , cos φ_O= f (U_O).

2. Qisqa tutashish xarakteristikasini ko`ring R_Q , I_Q , cos φ_Q= f (U).

3. Ishchi xarakteristikasini ko`ring R₁ , I₁ , n , cos φ , η , S , M= f (R₂)

4. Hisobot jadvalini tuzing va motorning olingan xarakteristikalarini analiz qiling.

1- bandni bajarish tartibi.

Salt yurish tajribasini o`tkazish. 3-1 rasmda ko`rsatilgan sxemani yig`ing.

Avtoransformator surgichini chiqish kuchlanishi eng past qiymatiga to`g`rilang (RNT-220 - foydalanish mumkin). QF-avtomat o`chirgichni qo`shing. Transformator yordamida nominal kuchlanish bering. Bu birinchi nuqtani 3-1 jadvalga yozing.

Kuchlanishni kamaytira borib salt yurish toki o`sa boshlaguncha asta-sekin kamaytiring va bir nechta nuqta oling. Olingan ma’lumotlarni 3-1 jadvalga yozing.

3-1 jadval

№	O`lchangan			Hisoblangan
	U0	I0	P0f	Uof	P0	sosj0	Z0	r0	x0
	V	A	Vt	V	Vt		Om	Om	Om

2- bandni bajarish.

Bu tajriba ham 3-1 rasm asosida o`tkaziladi. Rotorni biror qurilma yordamida to`xtatib qo`ying. Transformatorning chiqish kuchlanishini eng kam qiymatga qo`ying. QF-ni qo`shing stator cho`lg`amidan nominal tok o`tguncha kuchlanishni asta-sekin ko`paytiring. Bu birinchi nuqta bo`ladi, uni 3-2chi jadvalga yozing kuchlanishni kamaytira borib yana 4-5 nuqta oling. Tajriba natijalarini 3-2 jadvalga yozing.

3-2 jadval.

№	O`lchangan			Hisoblangan
	UQ	IQ	PQf		UQf	PQ	CosjQ	ZQ	rQ	XQ
	V	A	Vt		V	Vt		Om	Om	Om

Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorning xarakteristikalari:

3-2, 3-3 va 3-4 rasmlarda ko`rsatilgan.





3- Bandni bajarish
Ishchi xarakteristikani olish:3-5 rasmda ko`rsatilgan elektr sxemani yig`ing QF- 2 avtomatik o`chirgich o`chgan. QF-1 qo`shing. Bu birinchi nuqta bo`lib qoladi, olingan ma’lumotlarni 3 - 3 jadvalga yozing. QF- 2ni kushing va asta - sekin motorni generator yordamida yuklab (lampalarni qo`shib) yana 4-5 nuqta oling.

O`lchash natijalarini 3-3 jadvalga yozing.

3-3 jadval

№

O`lchangan

Hisoblangan

UM

IM

PM

n

UG

IG

RG

R1M

R2M

hAGR

hM

M

S

Sosj

V

A

Vt

Ayl/min

V

A

Vt

Vt

Vt

N.m

Ќисќа туташиш роторли моторни текширишнинг ишчи схемаси

Киска туташ роторли асинхрон моторнинг ишчи характеристикасини текшириш схемаси

Xisoblash uchun formulalar:

Salt ishlash tajribasida:
R₀=3R_0f ; U_0f= U₀/Ö3; cosj₀=P₀/Ö3 U₀I₀; Z₀=U_0f/I₀

r₀=Z₀ cosj₀; X₀=Z₀sinj₀=ÖZ₀²-r₀²

Qisqa tutashish tajribasida
R_Q=3R_Qf; U_Qf= U_Q/Ö3; cosj_Q =R_Q/Ö3 U_kI_k; Z_Q= U_Q/I_Q; r_Q=Z_Qcosj_Q;

X_Q=Z_Qsinj_Q=ÖZ_Q²-r_Q²

Ishchi xarakteristikasini qurish uchun.
R_G =U_G I_G , R_1M=3R_M; R_2M=R_1M h_M ; h_AGR =R_G/R_1M; h_M=Öh_AGR;

M=9,55 R_2M /n; S=n₀-n /n_o; cosj=P_1M /Ö3U_MI_M

Tekshirish uchun savollar.

1. Uch fazali qisqa tutash rotorli asinxron motorning ishlash tarzi va tuzilishi to`g`risida so`zlab bering?

2. Asinxron motorni ishga tushirishning qanday usullari bor?

3. Motorni yulduzchadan uchburchakka o`zgartirib ishga tushirish usuli qachon qo`llaniladi?

4. Motorning ishga tushirish toki ishga tushirish vaktida qanday qiymatga erishadi?

5. Nima uchun, yukning o`zgarishi bilan motorning sirpanishi o`zgaradi?

6. Quvvat koeffitsiyentining motor yukiga bog`lanishi qanday o`zgaradi?

7. Motorning qisqa tutashish tajribasi qanday bajaraladi?

8. Sirpanish nima va u yuk o`zgarishi bilan qanday o`zgaradi?

8. 
   Qisqa tutashish tajribasida nima uchun cosjning kiymati o`zgarmasdan qoladi?
   

4 - LABORATORIYa IShI

UCh FAZALI FAZA ROTORLI ASINXRON MOTORNI TEKShIRISh.
Ishdan maqsad:

Uch fazali faza rotorli asinxron motorning tuzilishi va ishlash printsipi bilan tanishish. Tajriba yo`li bilan faza rotorli asinxron motorning ishchi xarakteristikasini olish. Elektr sxemasini yig`ishni o`zlashtirib olish va nazariy bilimlarni tajriba orqali tasdiqlash.

Ishni bajarish tartibi:

1. Agregat va o`lchov asboblarining pasport ma’lumotlarini yozib oling.

2. Rotor zanjiriga har xil qarshilik kirgizgan holda motorning ishchi xarakteristikasini oling.
O`tkazilgan tajriba asosida:

1. Faza rotorli asinxron motorning ishchi xarakteristikalarini quring R₁ , I₁ , n , cos φ , η , S , M= f (R₂)

2. Hisobot tuzing va motorning olingan xarakteristikalarini tekshirib ko`ring.

Kontrollerning ishlashi.

4-1 rasmda keltirilgan elektr sxemada motorning aylanish chastotasini va aylanish yo`nalishini o`zgartirish uchun kontaktorning Q1-Q11 kontaktlaridan foydalaniladi.

Kontrollerda 4-3-2-1-0-1-2-3-4 sonlari ko`rsatilgan. Kontroller qo`l dastasi 0 ga qo`yilganda stator cho`lg`ami elektr manbasidan uzilgan bo`ladi.

Qo`l dastani ko`rsatkichi soat yo`nalshi bo`yicha 1ga buralganda Q₃, Q₄ va Q₅ kontaktlar qo`shiladi.

Stator cho`lg`ami tarmoqqa ulanadi va rotor aylana boshlaydi. Bunda rotor zanjiriga maksimal faol qarshilik R_yu ulangan bo`ladi.

Kontroller qo`l dastasini 2- buralganda Q<sub>10</sub> va Q<sub>11</sub> qo`shiladi, bunda R_yu qarshilikning bir qismi uziladi va motor yuqori chastotada aylanadi.

3- holatga buralganda Q₈ va Q₉ kontaktlar qo`shiladi va 4- holatda Q<sub>6</sub> va Q<sub>7</sub>. 4-holatda R<sub>yu</sub> qarshilik to`liq uziladi va aylanish chastotasi nominal kiymatiga erishadi.Teskari aylantirish uchun kontroller qo`l dastasini 0 dan soat ko`rsatkichiga teskari yo`nalishda buraladi.

Birinchi holatda Q₁, Q₂ va Q₅ kontaktlar qo`shiladi, bunda magnit maydonning aylanish yo`nalishi o`zgaradi.

2- holatda Q₁₀ va Q₁₁, 3-holatda Q₈ va Q₉, 4-holatda Q₆ va Q₇ kontaktlar qo`shiladi.