O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi andijon qishloq xo`jaligi va agrotexnologiyalar instituti

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI QIShLOQ VA SUV XO`JALIGI VAZIRLIGI


ANDIJON QIShLOQ XO`JALIGI VA AGROTEXNOLOGIYaLAR INSTITUTI

“Elektr energiyasi, gidrotexnik inshootlari va

nasos stantsiyalaridan foydalanish”

ELEKTR MAShINA VA ELEKTR YuRITMA

fanidan

laboratoriya ishlarini bajarish bo`yicha

METODIK K O` R S A T M A
(1- qism Elektr mashinalari)

ANDIJON- 2021

Tuzuvchilar:

N.SAMATOV., dots. D.AXMEDOV, dots.

Kirish
Hozigi kunda elektr mashinalarning bir necha kVt quvvatga ega qilib mo`ljallab tayyorlanishi, hamda ularni osongina avtomatik boshqarish imkoni borligi sababli sanoat, transport hamda qishloq va suv xo`jaligini elektrlashtirishda asosiy ish mashinasi sifatida ishlatiladi. Bug` va suv turbinalari, dizel va boshqa mashinalar vositasida mexanik energiyani elektr energiyaga aylantirib beruvchi mashina elektr generator deyiladi. Xalq xo`jaligining turli sohalarida iste’mol qilinadigan elektr energiyasining asosiy qismi ish mashinasi va mexanizmlarni harakatga keltirish uchun kerak bo`lgan mexanik energiyaga aylantiriladi. Elektr energiyani mexanik energiyaga aylantirib beruvchi mashina elektr motor deyiladi. Elektr mashinalarining asosiy avzalliklaridan biri ularning generator, motor hamda elektromagnit tormoz sifatida ishlash imkoni mavjudligi xisoblanadi. Bunday mashinalar o`zgaruvchan tokni o`zgarmas tokka, yoki past kuchlanishli o`zgaruvchan tokni yuqori kuchlanishli o`zgaruvchan tokka o`zgatirib beruvchi o`zgartgichlar ya’ni transformatorlar sifatida ham qo`llaniladi.

Laboratoriya ishlarini bajarishdan maqsad, elektr mashinalarini xarakteristkalarini tajriba yo`li bilan olib, nazariy bilimlarni mustahkamlash va ular orqali olingan xarakteristkalar bilan taqqoslash va xulosa chiqarishdan iborat. Respublikamizda qishloq va suv xo`jaligi miqyosida suv havzalari va suv xo`jaligi tizimlarida suv resurslaridan tejab foydalanish dolzarb muammolardan hisoblanadi. Hozirgi kunda respublika qishloq xo`jaligida sug`oriladigan yerlarning 60 foiziga yaqini nasos stantsiyalari orqali amalga oshiriladi. Shuning uchun respublika qishloq va suv xo`jaligida gidrotexnik inshootlar va nasos stantsiyalarining roli kattadir.

Hozirgi kunda gidrotexnika inshooatlari va nasos tsantsiyalarining elektr mashinalarini bir necha yuz ming kVt quvvatiga ega qilib yaratish ularni avtomatik boshqarish imkonini tayyorlash, qishloq vasuv xo`jaligini elektr lashtirishda asosiy ish mashinasi sifatida muhim o`rin tutadi.