O’zbekisтon respublikasi qishloq va suv хo’jaligi vazirligi

Dars o’tishning tashkiliy shakllarini tanlash va asoslash

Ta’limning  vazifasi - yosh avlodni  ilmiy  bilimlar,  ko’nikma  va malakalar

tizimi bilan qurollantirish.

Darsning  maqsadi - o’qituvchining  rejalashtirgan  aniq  bir  mavzusini

o’quvchilarga  bildirish

va  o’quvchilar  o’zlashtirgan  bilim,  ko’nikma  va

malakalarini tekshirib ko’rishhamda yangi mavzuga zamin yaratish.

Darsning mazmuni - uni o’qituvchi tomonidan rejalashtirilgan tugal ma’noga

ega  matn  tashkil  etadi.  Uni  o’quvchilar  ongiga  singdirish jarayonida  manbaa,

xulosa va hikoyalardan foydalaniladi.

Dars  pedagogik  protsessning  asosiy  ko’rinishi.  Dars  aniq  maqsad  tugal

mazmuniga ega bo’lishi bilan birga, o’zidan oldingi va keyingi darslar bilan uzviy

ravishda bog’langan bo’lishi shart.

Dars  turlarn - darsning  maqsadi,  mazmuni  va  o’quvchilarning  yosh

xususiyatiga qarab, darsning tuzilishi har xil bo’ladi. Endi biz darsning nimaligini

yanada  ravshanroq  ko’rsatib  berish maqsadida  darslarni  turlarga  ajratamiz,

saralaymiz va ularning tuzilishi bilan tanishamiz.

Ta’limni  tashkil  etish shakllari  deganda,  aniq  muddatda  va  tartibda

o’qituvchining  o’quvchilar  bilan  olib  boradigan  mashg’ulot  turlarini  tushunamiz.

hozirgi  kunda,  umumta’lim  maktablarida  ta’limni  sinf-dars  shaklida  olib  borish

keng  tarqalgan.  Insoniyat  tarixiga  nazar  tashlar  ekanmiz,  ta’limni  tashkil  etish

shakllari ijtimoiy tuzum manfaatlariga mos holda paydo bo’lgan va rivojlangan.

Dars - ta’limning  asosiy  shakli  ekan,  u  ilmiy,  tizimli,  tushunarli,  ongli  va

faol  bo’lishi,  bilimlar  mustahkam  o’zlashtirilishi,  o’quvchi-talabaning  shaxsiy

xususiyatlari  e’tiborga  olingan holda  tashkil  etilishi  dars  oldiga  qator  didaktik

talablarni qo’yadi. Jumladan:

1. Har  bir  dars  aniq  maqsadni  ko’zlagan holda  puxta  rejalashtirilmog’i

lozim.  Bu  jarayonda  o’qituvchi  darsning  ta’limi  va  tarbiyaviy  maqsadini

belgilaydi.  Dars  bosqichlarini,  ya’ni  qanday  boshlash,  qanday  tamomlash

ko’rgazmali materiallardan foydalanish kabilarni oldindan hal qilib oladi.

---

20

2. Har  bir  dars  aniq  g’oyaviy,  mafkuraviy  izlanishga  ega  bo’lishi  lozim.

O’qituvchi esa ulardan tarbiyaviy maqsadda foydalanmog’i lozim.

3. Har  bir  dars  maktabning,  ijtimoiy  muhitning  imkoniyatini hisobga  olgan

holda  amaliyot  bilan  bog’lanmog’i,  ko’rsatmali  vositalar  bilan  jihozlanmog’i

lozim.

4. Har  bir  dars xarakteriga  mos  usul,  uslub  va  vositalardan  samarali

foydalanilgan holda tashkil etilishi lozim.

5.  Dars  uchun  ajratilgan soat  va  daqiqalarni  tejash va  unumli  foydalanish

darkor.

6. Dars jarayonida o’qituvchi va o’quvchi o’zaro faol munosabatda bo’lishi

lozim, o’quvchi talaba passiv tinglovchiga aylanmasligi lozim.

7. Mashg’ulotlar butun sinf bilan va har bir o’quvchi bilan, ularning shaxsiy

xususiyatlari e’tiborga olingan holda olib borilish kerak.

8.  Darsning  mazmuni  va xarakteriga  qarab  xalqimizning  boy  ma’naviy

merosidan, ma’naviy qadriyatlaridan samarali foydalanish.

9. O’tilayotgan mavzuning mazmuniga bog’liq holda mustaqil yurtimizdagi

o’zgarishlardan o’quvchi talabalarni xabardor qilish.

10. Darsda Prezidentimiz I. Karimovning ta’lim sohasidagi fikrlari, yurtimiz

kelajagi bo’lgan yoshlarimizga, farzandlarimizga qarata aytgan murojaatlaridan o’z

o’rnida foydalanish.